Nie jest idealnie płaski i zawsze przekrywa kondygnację mieszkalną jednakowej wysokości. Można go zbudować na kilka sposobów.
Dachy zaliczane do płaskich można zbudować różnymi metodami. Generalnie są dwa rodzaje konstrukcji: stropodach niewentylowany i wentylowany. Popularne w ostatnich latach dachy kopertowe o niewielkim kącie nachylenia połaci wykonuje się najczęściej w tradycyjnej konstrukcji drewnianej krokwiowo-płatwiowej. Niektóre z nich można zaliczyć do stropodachów wentylowanych. Są też dachy o takiej samej konstrukcji jak spadziste, tyle że o wyjątkowo małym spadku połaci.
Stropodach niewentylowany
Nad pomieszczeniami ostatniej kondygnacji robi się zwykły masywny strop, na którym układa się warstwy dachowe, które mają swoje zadania: utworzyć spadek, ocieplić, stworzyć pokrycie zabezpieczające przed wodą opadową, wiatrem i słońcem.
Wariantów układu warstw stropodachu niewentylowanego jest kilka, w tym dwa podstawowe: tradycyjny i odwrócony. Dach płaski o tradycyjnym układzie warstw jest wciąż wybierany najczęściej, dlatego na nim się tu skupimy.
Spadek. Może być utworzony od razu przy układaniu masywnego stropu lub uformowany na nim później. Można go też utworzyć po ułożeniu kolejnych warstw, przy układaniu izolacji cieplnej.
Paroizolacja. Ma zabezpieczać przed przenikaniem do stropu wilgoci z ciepłego i nasyconego parą wodną powietrza wewnętrznego. Powinna być zawsze wykonywana możliwie najbliżej wnętrza, więc układa się ją na warstwie spadkowej albo bezpośrednio na stropie.
We współczesnych stropodachach często funkcję paroizolacji pełni papa z aluminiową wkładką lub folia ułożona pod płytami ocieplenia. Warstwa paroizolacji musi być szczelna i wyprowadzona na wszystkie wyniesione nad pokrycie pionowe elementy, takie jak ścianki attykowe, wyłazy, świetliki i kominy czy gzymsy.
Ocieplenie. Na paroizolacji układamy płyty termoizolacyjne. Jeśli jest to styropian o λ = 0,04 W/(m.K), warstwa ta powinna mieć około 20 cm grubości. Można też umieszczać na stropie płyty izolacyjne z odpornej na wilgoć wełny mineralnej, poliuretanu PUR albo PIR, a także fenolowo-formaldehydowe, które mają lepszy współczynnik λ. Aby podłoże dla kolejnej warstwy było stabilne i wyrównane, warto stosować płyty z wrębami na krawędziach zabezpieczającymi przed przemieszczaniem się styków.
Płyty termoizolacji mogą od razu być zespolone z warstwą ochronną, na przykład laminowaną folią lub papą, a także mieć zakłady przystosowane do zgrzewania papy. Takie płyty łączą funkcję ocieplenia i – przynajmniej częściowo – izolacji przeciwwodnej. Jeśli stosujemy zwykłe płyty, izolację trzeba na nich dopiero ułożyć.
Izolacja i warstwy wykończeniowe. W najbardziej tradycyjnym układzie wyrównaną warstwę izolacji cieplnej przykrywa się folią albo papą odgrywającą tu rolę przekładki technologicznej i poślizgowej, następnie układa się szlichtę i dopiero na niej wykonuje pokrycie z dwóch lub trzech warstw papy. Dziś w domach jednorodzinnych tę metodę stosuje się rzadko. Najczęściej na płytach ocieplenia wyklejamy jedną bądź dwie warstwy papy (papę podkładową). Ostatnią warstwę dachu stanowi najczęściej papa wierzchniego krycia zbrojona welonem z tkaniny technicznej lub włókna szklanego z posypką. Jest ona zgrzewana albo sklejana z poprzednią warstwą, w zależności od rodzaju produktu. Wierzch stanowi papa wykończona fabrycznie przygotowaną posypką lub nasypana na nią warstwa żwiru. W tym drugim przypadku należy ułożyć pod żwirem matę przekładkową, na przykład z włókniny, żeby zabezpieczyć powierzchnię izolacji przed przebiciem.
Stropodach wentylowany
Taką konstrukcję mają często dachy o niewielkich spadkach z wysuniętymi okapami, na domach parterowych i piętrowych. W stropodachu wentylowanym między konstrukcją stropu a warstwami pokrycia dachowego zabezpieczającymi dom znajduje się pustka powietrzna. Ta przestrzeń jest nieużytkowa i niedostępna, bo bardzo niska – może mieć kilkanaście do kilkudziesięciu centymetrów wysokości. Pełni jednak ważną funkcję – zapewnia wentylację dachu. Gwarantuje odprowadzenie pary wodnej przenikającej z wnętrza domu i zabezpiecza przed zawilgoceniem oraz skutkami przemarzania warstwy ocieplenia w zimnej strefie przegrody. Jest przewietrzana naturalnie. Musi mieć wlot powietrza w części niższej (zawsze nad warstwą ocieplenia) i wyloty z przeciwległej, wyższej strony dachu.
Wadą rozwiązania, czyli stropodachu o małym spadku – w porównaniu z nieużytkowym poddaszem – jest niedostępność w celu kontroli stanu i napraw wentylowanej, niewykorzystywanej przestrzeni pośredniej pod pokryciem. Podczas wykonywania prac trzeba zadbać o drożność otworów lub szczelin wentylacyjnych i zabezpieczyć je przed wnikaniem owadów i ptaków.
Konstrukcja. Takie dachy najczęściej wykonuje się z tradycyjną, niską, drewnianą więźbą dachową postawioną na masywnym stropie. Rzadziej stosowanym rozwiązaniem jest konstrukcja z wiązarów kratowych zbitych z desek, których poziomy pas dolny zastępuje strop, a pas górny, o niewielkim spadku, jest podstawą deskowania pod pokryciem.
Ocieplenie. W każdym przypadku istotą rozwiązania stropodachu wentylowanego jest ułożenie ocieplenia bezpośrednio na stropie nad pomieszczeniem.
Bez względu na konstrukcję stropu – może być masywny lub drewniany – na jego wierzchu znajduje się gruba warstwa izolacji. W takim dachu nie ma potrzeby układania paroizolacji – z wyjątkiem stropu nad pomieszczeniami mokrymi.
Jakie pokrycie na dach płaski ?
Mały kąt nachylenia dachu ogranicza wybór pokrycia dachowego. Na połaciach o większym nachyleniu możemy stosować blachodachówki lub blachę płaską łączoną na rąbek. Na dachach o kilkustopniowym spadku do wyboru mamy papę termozgrzewalną oraz membranę dachową z PCW. Pod blachodachówkę podobnie jak na dachu o większym spadku wystarczy rozpiąć na konstrukcji drewnianej folię dachową oraz nabić ruszt z kontrłat i łat. Blacha płaska wymaga przygotowania sztywnego poszycia. To dodatkowy element usztywniający konstrukcję dachu.
Papy układa się w systemach dwuwarstwowych. Pierwszą warstwą jest papa podkładowa często mocowana do stropu mechanicznie. Takie rozwiązanie zalecają producenci wełny, bo trzeba ją przymocować do podłoża. Ostatecznym wykończeniem dachu jest termozgrzewalna papa z posypką, trwale połączona z warstwą podkładową dzięki zgrzaniu. Jeśli chce się pokryć dach membraną z PCW, to nie wolno jako termoizolacji użyć płyt XPS. Do styropianu (EPS) i wełny membranę mocuje się specjalistycznym klejem. Aby wszystkie warstwy były trwale połączone ze stropem, izolację termiczną trzeba zamocować do podłoża masą klejową.
Ewa Trusewicz
