Ceramika to jeden z najstarszych, najszlachetniejszych i najtrwalszych materiałów budowlanych. Od pewnego czasu z dachówkami ceramicznymi konkurują betonowe. Które kiedy wybrać?
Dachówki to stale popularne pokrycie, które cenimy za solidność, trwałość, odporność na czynniki atmosferyczne, niepalność i długowieczność. Dobrze dobrane i ułożone zapewnią ochronę domowi na wiele lat. Zaletą dachówek jest także to, że prawie nie wymagają konserwacji. Można powiedzieć, że to pokrycie bezobsługowe, ale stan dachu, jak każdy element konstrukcji domu, powinno się systematycznie kontrolować.
Dachówki można wykorzystać do krycia dachów skośnych o różnym kształcie – dwuspadowych albo bardziej skomplikowanych. Płaskie można też stosować na elewacjach. Kolekcje dachówek obejmują nie tylko elementy podstawowe, ale także dachówki kształtowe i funkcyjne oraz wszelkie akcesoria potrzebne do wykończenia pokrycia dachu.
Dobrze wypalone
Ceramiczne są wyrabiane z gliny wzbogacanej domieszkami, formowanej w odpowiedni kształt i wypalanej w bardzo wysokiej temperaturze. Są twarde, mocne i odporne na uderzenia. Ich łamliwość jest dwa razy mniejsza, niż wymagają normy. Mają bardzo niską nasiąkliwość – do 8%, a po pokryciu wierzchu dachówek angobą lub szkliwem spada do mniej więcej 5%. Naturalny kolor dachówek ceramicznych to matowa ceglasta czerwień, a dzięki powłokom może być niemal dowolny z matową lub błyszczącą powierzchnią. Tak wykończone dachówki są bardziej odporne na zabrudzenia, promieniowanie UV i inne czynniki atmosferyczne.
Producenci dachówek ceramicznych udzielają nawet 50 lat gwarancji na swoje wyroby. Zawsze jednak należy się upewnić, czego dotyczy i jakie wymogi musi spełnić inwestor, żeby z niej skorzystać. Dachówki ceramiczne są długowieczne. Ich trwałość ocenia się na 80-100 lat. Wystarczą więc na kilka pokoleń.
Dachówki ceramiczne
Zdjęcia (4)
Esówka. Sinus to klasyczna dachówka o przekroju w kształcie litery S ze ściętymi rogami w kolorze wiktoriańskiego antracytu
fot. WIENERBERGERDobrze wysuszone
Dachówki betonowe produkuje się z cementu, piasku kwarcowego, pigmentów i wody. Podobnie jak inne wyroby betonowe są mocne i trwałe, odporne na uszkodzenia mechaniczne – ich wytrzymałość jest zbliżona do dachówek ceramicznych i nasiąkliwość do 2,5%. Po uformowaniu są suszone w niskiej temperaturze, dzięki temu zachowują dużą dokładność wymiarową.
Betonowy czerep po wysuszeniu jest szary i chropowaty, dlatego dachówki maluje się farbą akrylową i pokrywa i powłokami ochronno-dekoracyjnymi, zwykle robi się to dwukrotnie – przed suszeniem i po nim. Dzięki takim zabiegom dachówki betonowe pod względem estetycznym trudno odróżnić od ceramicznych. Ich powierzchnia jest gładka i matowa bądź satynowa, pozbawiona otwartych mikroporów.
Długość gwarancji na dachówki betonowe wynosi zwykle 30-40 lat, a trwałość szacuje się na 70-80 lat. Na tle dachówek ceramicznych oferta betonowych wygląda skromniej. Wybór kolorów i wzorów jest mniejszy, nie znajdziemy wśród nich na przykład mnichów-mniszek.
Na korzyść elementów z betonu przemawia waga elementów – wykonany z nich dach jest nieco lżejszy niż podobny, ale kryty dachówkami ceramicznymi. Metr kwadratowy pokrycia waży nie więcej niż 50 kg. Kolejną zaletą jest wielkość elementów i – co z tego wynika – szybkość wykonania pokrycia.
W kolekcjach dachówek betonowych jest bardzo dużo wzorów wielkoformatowych, choć trzeba przyznać, że producenci ceramiki także podążają tym tropem.
Dachówki betonowe
Zdjęcia (4)
Wielkoformatowa. To klasyczna dachówka falista Göteborg o dużych rozmiarach w kolorze czarnym
fot. CREATON POLSKAFaliste z zakładkami
Esówka (holenderka), marsylka, romańska to bardzo stare wzory dachówek. Wszystkie tworzą na dachu faliste linie nadające pokryciu wyrazisty kształt i sprawiają, że dach wygląda grubo i solidnie. W zagłębieniach i na szczytach poszczególnych fal odbija się światło, więc dach mieni się światłocieniem. Dachówki faliste zastosowane na prostym, niewielkim dachu sprawią, że wyda się bardziej interesujący, bardziej przestrzenny i dynamiczny.
Płaskie z zakładkami
Tworzą na dachu bardzo wyrazistą siatkę z wyeksponowanymi poziomymi liniami kolejnych rzędów. Wiele z nich ma podwiniętą krawędź dolną, co dodatkowo podkreśla ten efekt.
Dachówki płaskie można układać naprzemiennie, czyli na mijankę. W kolejnych rzędach styki dachówek wypadają na różnej wysokości. Odpowiednie przygotowanie zamków pozwala układać niektóre z nich szeregowo, czyli tak, że styki dachówek tworzą linie proste. Wtedy dach wygląda jak jednobarwna szachownica.
Dachówki płaskie wymagają bardzo starannego przygotowania więźby, żeby pokrycie tworzyło idealnie równą kratownicę. W przeciwnym wypadku na dachu mogą być widoczne lekko wystające elementy naruszające estetykę pokrycia.
Zakładki, czyli zamki
To wyżłobienia wzdłuż krawędzi biegnące po stronie zewnętrznej i od spodu dachówki. Najlepiej jest, gdy dachówki mają zamki boczne i górne (betonowe przeważnie mają tylko boczne). Zakładki służą do łączenia dachówek ze sobą. Wybrzuszenie w jednej dachówce musi się znaleźć w zagłębieniu sąsiedniej. Dzięki zakładkom pokrycie jest trwalsze, lepiej przylega do dachu i jest szczelniejsze.
Odpowiednio przygotowane zakładki pozwalają na przesuwanie dachówek. W razie potrzeby sąsiadujące ze sobą elementy można nasunąć bardziej na siebie lub rozsunąć. To pozwala także regulować nieco ich rozstaw bez konieczności zmiany układu łat. Dachówki, które można układać z przesuwem, są wygodne dla dekarzy. Pozwalają też oszczędniej wykonać pokrycie, bo można uniknąć docinek i odpadów. Sprawdzają się też podczas remontu starego dachu, bo często nie ma potrzeby demontażu i ponownego przybijania łat.
Karpiówki
To jeden z najstarszych typów dachówek. Nie mają zamków, a elementy układa się obok siebie. Górna warstwa przykrywa częściowo dolną, zapewniając szczelność dachu. Mają niewielkie wymiary i chociaż sprawdzą się na każdym dachu, najlepiej swoje możliwości zaprezentują na skomplikowanych połaciach, zwłaszcza stromych.
Dachy kryte karpiówką wyglądają bardzo szlachetnie. Często stosuje się je w domach o stylistyce tradycyjnej, nawiązujących na przykład do dworów lub pałaców, na dachach których tworzą dekoracyjne linie koronki lub łuski, zależnie od wybranego sposobu układania.
Karpiówki nadają się do wykańczania krzywizn i fal na dachu, na przykład lukarn w kształcie wolego oka. Ze względu na sposób układania i zużycie materiału jest to bardzo drogie pokrycie.
Kąt nachylenia połaci
Ważnym kryterium wyboru dachówki jest kąt nachylenia połaci. Każdy producent określa najbezpieczniejszy przedział – zalecany dla danego produktu. Im bardziej stromy dach, tym woda szybciej spływa i pokrycie jest mniej narażone na przecieki. Im mniejszy kąt nachylenia, tym mniejszy jest wybór dachówek.
Dachówki ceramiczne i betonowe stosuje się na dachach o kącie nachylenia nie mniejszym niż 10o, ale są i takie, które można układać tylko wtedy, gdy dach ma co najmniej 15 o, 22 o albo nawet 30 o.
Pokrycia z dachówek falistych są szczelniejsze niż z płaskich, a zalecany dla nich kąt nachylenia dachu to 22-25 o. Wynika to z innej konstrukcji zamków (często są tylko po bokach). Pokrycie układane z dachówek płaskich z przesunięciem krawędzi wymagają kąta nachylenia dachu 25 o. Minimalny dopuszczalny kąt nachylenia dachu 30 o dotyczy karpiówek, które nie mają zamków.
Jeśli kąt nachylenia dachu jest mniejszy niż zalecany, dachówkę można zastosować, ale należy spełnić dodatkowe wymagania dotyczące jej mocowania lub wykonać warstwę szczelną pod pokryciem (deskowanie izolowane papą bądź membraną dachową), co może znacznie zwiększyć koszt dachu.
Drobne, średnie i wielkie
W ostatnich latach widać tendencję do zwiększania formatów dachówek. Producenci przygotowują na przykład elementy z podwójnym wyprofilowaniem: podwójną falą albo wyglądające jak dwie karpiówki. Im większa dachówka, tym szybciej zostanie ułożony dach. Wielkie elementy sprawdzą się też na nieskomplikowanych dachach dwuspadowych, a tych jest coraz więcej. Dominują jednak dachówki średniej wielkości, zarówno ceramiczne, jak i betonowe. Mają długość 40-46 cm i szerokość 25-33 cm. W tej grupie najbardziej zbliżone wymiary mają dachówki cementowe. Najpopularniejszy rozmiar to mniej więcej 42 x 33 cm. Największe znajdziemy wśród dachówek ceramicznych – mają ponad 50 cm długości i szerokość 32 cm. Dużo jest ceramicznych dachówek wielkoformatowych o długości 47-48 cm i szerokości 28,5-34 cm.
Najmniejsze dachówki również są produkowane z gliny. To smukłe karpiówki o długości 28-40 cm i szerokości 14-20 cm oraz wąskie esówki o długości mniej więcej 37 cm i szerokości nawet 15 cm. Dachówki betonowe mają kształt bardziej zbliżony do kwadratu, zaś ceramiczne są prostokątne, chociaż znajdziemy wśród nich także dachówki w kształcie rombu o wielkości 44 x 47 cm.
Ciężar pokrycia
Wszystkie dachówki są ciężkie – 1 m2 pokrycia waży mniej więcej 50 kg. Wymagają więc więźby wytrzymałej na duże obciążenia. Różnica w ciężarze 1 m2 pokrycia może wynosić kilkanaście kilogramów zależnie od modelu. Mocniejszej konstrukcji wymaga najcięższe pokrycie z karpiówek układanych dwuwarstwowo, bo 1 m2 może ważyć ponad 70 kg.
Grafitowy czy czerwony? W obydwu tych kolorach dach może wyglądać dobrze. Grafit wybieramy według gustu, zastosowanie czerwieni niekiedy jest obowiązkowe
fot. CREATON POLSKACzerwone i szare – tradycja i nowoczesność
Czerwone pokrycie, zwłaszcza z dachówek ceramicznych w kolorze naturalnym, podkreśla tradycyjną formę domu. Na Mazurach lub Śląsku dachy zawsze były czerwone. Czerwone pokrycie jest wyraźnym akcentem w przestrzeni, dominantą w otoczeniu przyrody. Dachy takie są niezwykle wyraziste także dlatego, że wykonuje się je z elementów profilowanych. Pokrycie faliste z esówek lub marsylek gra barwami i światłocieniami odbijającymi się w ich zagłębieniach.
Obecnie najmodniejsze są szare pokrycia z dachówek płaskich. Taki dach wygląda lekko, prosto, wtapia się w otoczenie. Wbrew pozorom jest znakiem naturalności, poszanowania przyrody, nawiązania do tradycji regionalnych. Są obszary Polski, w których stosowano pokrycia z materiałów naturalnych: drewnianych gontów, słomianej strzechy, wiórów osikowych. Wszystkie one z czasem szarzały. Obecnie szary kojarzy się także z nowoczesnością betonu i stali. Szare dachówki wybiera się na dachy o prostej geometrii. Można nimi pokryć także te skomplikowane, którym nadadzą indywidualny sznyt. Płaskie dachówki zdecydowanie uspokoją wygląd i uproszczą geometrię dachu.
Elementy kształtowe i funkcyjne
Zdjęcia (4)
Gąsior. Do niektórych kolekcji dachówek jest kilka kształtów gąsiorów, więc można wybrać taki, który najlepiej pasuje do koncepcji dachu. Najprostszy jest półokrągły profil bez ozdobników
fot. CREATON POLSKAEfektywne krycie a cena
Ponieważ dachówki układa się na zakład, 1 m2 dachówek nie pokryje 1 m2 dachu. Dlatego przed zakupem należy sprawdzić, ile elementów jest potrzebnych do wykonania 1 m2 pokrycia. Zużycie dachówek średniej wielkości wynosi mniej więcej 10 sztuk/m2. Zwykle podaje się to w postaci widełek „od do”, ponieważ dachówki można przesuwać oraz regulować rozstaw łat. Jeśli dachówki będą maksymalnie rozsunięte, ich zużycie będzie mniejsze. Zatem przy kalkulacji kosztu dachu należy uwzględnić liczbę elementów potrzebnych do wykonania 1 m2 dachu i ich cenę. Wbrew pozorom dachówki wielkoformatowe, nawet o wysokiej cenie za sztukę, to najtańszy rodzaj pokrycia. Najwięcej zapłacimy za dach wykonany z małych dachówek esówek, a zwłaszcza karpiówek, ponieważ te ostatnie układa się podwójnie, więc zużycie wynosi nawet ponad 20 szt/m2.
Marek Miodowski, doradca handlowo-techniczny w firmie Creaton Polska
Dlaczego na pokrycie dachu warto wybierać dachówki ceramiczne?
Za wyborem dachówek ceramicznych przemawia szereg niewątpliwych zalet potwierdzonych wielowiekową tradycją. Przede wszystkim jest to pokrycie wytwarzane z surowców naturalnych. Obecnie, gdy pojawia się coraz więcej sztucznych i trudnych do recyklingu materiałów, wybór ekologicznych rozwiązań staje się nie tylko modą, ale i koniecznością. Dachówki ceramiczne zapewniają znakomitą wentylację dachu, cechuje je wysoka mrozoodporność i są bardzo estetyczne. Charakteryzują się wyjątkową trwałością oraz wytrzymałością szacowaną na 100 i więcej lat. Właściwość ta powoduje, że producenci udzielają na nie wieloletniej gwarancji – w przypadku marki Creaton aż do 50 lat. Dachówki ceramiczne są też całkowicie niepalne, co podnosi poczucie bezpieczeństwa mieszkańców, a ich komfort – to, iż są doskonałym izolatorem akustycznym. Najpopularniejsze obecnie domy jednorodzinne to dwukondygnacyjne konstrukcje z poddaszem użytkowym, na którym zwykle znajdują się sypialnie. W takiej sytuacji na pewno docenimy pokrycie dachu tłumiące odgłosy intensywnie padającego deszczu i uliczny hałas. Decyzja o użyciu dachówek ceramicznych musi zostać podjęta już na etapie projektu domu, gdyż ze względu na swoją wagę, wymagają przygotowania odpowiedniej więźby dachowej.
Jak wybierać dachówki?
Duże proste połacie. Dach składający się z wielkich prostych połaci najbardziej ekonomicznie jest pokryć dachówkami wielkoformatowymi, pamiętając o zachowaniu symetrii w pokryciu. Każde zaburzenie równowagi w kompozycji elementów o dużych wymiarach będzie się mocno rzucać w oczy. Montaż jest szybki, powstaje mało odpadów, nie trzeba kupować wielu elementów uzupełniających.
Dachy skomplikowane. Pokrycie złożone z wielu połaci o różnych rozmiarach ustawionych względem siebie pod różnymi kątami dobrze jest wykonać z mniejszych dachówek. To pozwoli ograniczyć straty materiału. Przecięte krawędzie dachówek powlekanych (często nie są barwione w masie) dekarze muszą pokryć zimną angobą albo farbą.
Dachy z elementami łukowymi. Gdy na dachu jest uniesiony okap albo wole oczko, wybierzmy dachówki niewielkich rozmiarów, na przykład drobnymi dachówkami płaskimi albo o dość płaskim profilowaniu. To pozwoli wykonać pokrycie przylegające do konstrukcji, tworzące łagodne, płynne linie. Sprawdzą się tu nieduże płaskie dachówki zakładowe lub karpiówki. Wielkie elementy będą odstawały od płaszczyzny, a faliste wyprofilowanie jeszcze bardziej podkreśli ten efekt.
