Nowa generacja na dachu
Są modyfikowane polimerami i termozgrzewalne, a przede wszystkim trwalsze oraz bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne. Papy wykorzystuje się do krycia dachów płaskich, a na spadzistych układa jako warstwę hydroizolacyjną sztywnego poszycia pod właściwe pokrycie.
Zbudowane są z dwóch warstw masy bitumicznej (asfaltu), między którymi umieszczona jest wkładka wzmacniająca, tak zwana osnowa, i mają grubość tylko kilku milimetrów.
Wyróżnia się dwie główne grupy pap: podkładowe – cieńsze, układane jako pierwsza warstwa, z wierzchu pokryte talkiem lub drobnoziarnistą posypką, oraz wierzchniego krycia – wykończone grubszą posypką mineralną, stanowiące właściwe pokrycie dachowe. Te drugie, w wersji z mocnymi osnowami, mogą być wykorzystywane także jako jednowarstwowe (bez podkładowej). Na spodzie każdej papy znajduje się cienka folia adhezyjna, która chroni papę przed sklejeniem. Podczas zgrzewania pod wpływem temperatury samoczynnie wtapia się w mieszankę bitumiczną.
Osnowa
To warstwa nośna odpowiadająca za odporność papy na uszkodzenia mechaniczne oraz stabilność wymiarową. Mocna osnowa o wysokiej gramaturze zapewnia lepszą trwałość i jakość papy, a także większą odporność na rozciąganie i zrywanie. Nowoczesne osnowy mogą być cienkie i jednocześnie mocne, ponieważ do ich wytwarzania stosuje się na przykład włókna kalandrowane albo takie kombinacje materiałów jak włóknina poliestrowa z włóknami szklano-poliestrowymi lub włóknina poliestrowa z siatką szklaną i nićmi poliestrowymi. Dzięki cieńszej, lecz wytrzymałej osnowie papy o mniejszej grubości mogą zawierać więcej bitumu, co wydłuża trwałość pokrycia.
Asfalt
Jego właściwości decydują o żywotności i odporności papy. W nowoczesnych wyrobach stosuje się asfalt modyfikowany dodatkiem tworzyw sztucznych, które poprawiają jego właściwości. Dostępne są również papy dachowe z warstwą asfaltu oksydowanego, który zawiera specjalne domieszki polepszające ich parametry techniczne. Papa oksydowana uplastycznia się w temperaturze 70°C, ale nie jest tak wytrzymała jak papa modyfikowana.
Papa dachowa z asfaltu modyfikowanego wzbogaconego elastomerami bądź plastomerami (substancjami polimerowymi) wytrzymuje działanie zmiennych warunków pogodowych, jest odporna na intensywne promieniowanie słoneczne, a także na skrajnie niskie temperatury (można ją układać nawet zimą). Pokrycie może przetrwać od kilkunastu do kilkudziesięciu lat, bez kłopotliwych konserwacji.
Asfalty do wyrobu pap dachowych modyfikowane są elastomerem SBS lub plastomerami APP. Elastomer SBS (styren-butadien-styren, zwany też kauczukiem syntetycznym) sprawia, że papa zachowuje elastyczność w bardzo niskiej temperaturze i nie popęka podczas mrozu. O ilości dodanego polimeru (w %) świadczy podana w karcie technicznej temperatura, w jakiej papa zachowuje giętkość podczas badania polegającego na wygięciu jej na wałku o średnicy 3 cm. Najlepsze papy są giętkie nawet w temperaturze –30°C. SBS zwiększa także odporność pokrycia na wysoką temperaturę – wysoko modyfikowana papa nie zacznie ściekać po dachu skośnym w temperaturze 100°C nawet przez dwie godziny. Papy te mają wysoką przyczepność do podłoża i są bardzo odporne na działanie promieni UV.
Papy modyfikowane plastomerami APP (ataktyczny polipropylen) charakteryzują się zwiększoną odpornością na wysoką temperaturę (do 150°C), działanie promieni UV i zanieczyszczeń przemysłowych (m.in. kwasów i soli nieorganicznych) oraz bardzo dobrą przyczepnością do podłoża. Większość pap APP ma mniejszą giętkość w niskiej temperaturze od modyfikowanych SBS, choć są i takie, które ją zachowują nawet przy –20°C.
Dostępne są także papy z asfaltem modyfikowanym APAO, czyli APP z dodatkiem amorficznych polialfaolefin, który łączy najlepsze cechy wyżej wymienionych. Papy z tym polimerem zachowują plastyczność w bardzo niskiej temperaturze (do –25°C), a jednocześnie nie roztapiają się nawet przy 140°C. Są bardzo odporne na procesy starzenia.
Posypka mineralna
To wierzchnia warstwa papy chroniąca przed promieniami słonecznymi oraz uszkodzeniami mechanicznymi – im grubsza, tym lepiej. Jeśli spod posypki przebija poprzednia warstwa, najprawdopodobniej papa nie jest zbyt dobrej jakości. Posypka może też pełnić funkcję dekoracyjną i zdobić pokrycie dachowe.
Podłoże pod papę
Papa nie jest zbyt często wykorzystywana jako ostateczne pokrycie dachów skośnych o nachyleniu powyżej 20°. Ale od lat układa się ją na sztywnym poszyciu jako warstwę wstępnego krycia. Jest to wskazane na dachach o skomplikowanych kształtach i na terenach, gdzie wieją silne wiatry (nad morzem i w górach), bo deski usztywniają konstrukcję. Dzięki temu, że więźba jest stabilniejsza i mniej się odkształca, okładzina układana na skosach poddasza użytkowego jest mniej narażona na pękanie. Mimo iż jest to droższe rozwiązanie niż rozpięcie na krokwiach folii wysokoparoprzepuszczalnej, w wielu wypadkach znacznie od niej lepsze.
Sztywne poszycie, na którym układa się papę, zazwyczaj wykonuje się z desek o grubości (20-32 mm) i wilgotności nie większej niż 21%. Łączy się je na pióra i wpusty lub układa do czoła. Podłoże pod papy może być również wykonane ze sklejki drewnianej lub wodoodpornej odmiany płyt wiórowych OSB i MPF. Drewno zmienia swoje wymiary pod wpływem zmiennych warunków pogodowych, dlatego układane na nim papy nie mogą mieć zbyt niskiego współczynnika rozszerzalności. W przeciwnym razie „pracujące” podłoże może spowodować ich rozerwanie, a przez to utratę szczelności pokrycia. Najlepiej układać dwie warstwy papy: pierwszą (podkładową) montowaną mechanicznie, a drugą wierzchnią (najlepiej na osnowie z włókniny poliestrowej) i zgrzewać z pierwszą warstwą.
Osnowy w nowoczesnych papach
Włóknina poliestrowa – uważana za najbardziej odporną, o wysokiej wytrzymałości mechanicznej i odporności na siły zrywające oraz bardzo dużej rozciągliwości przy zerwaniu. Papa z taką osnową wytrzyma nawet ruchy drewnianej konstrukcji dachowej. Sprawdzi się też na nasłonecznionych dachach oraz w miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne.
Tkanina poliestrowa wzmocniona włóknem szklanym – ma dużą stabilność wymiarów (także w wysokiej temperaturze), wytrzymałość na rozciąganie i zrywanie oraz odporność na przebicia.
Tkanina szklana – jest dość popularna, gwarantuje dużą stabilność wymiarową i odporność mechaniczną na siły zrywające. Ma nieco niższą jakość niż włóknina poliestrowa, ale jest tańsza. Pap z taką osnową, ze względu na małą rozciągliwość osnowy, można używać na dachach stabilnych wymiarowo, bez dylatacji i pęknięć.
Welon szklany – jest odporny na działanie wilgoci, ale dość kruchy i nie zapewnia zbyt dużej stabilności wymiarowej oraz wytrzymałości na siły zrywające. Zazwyczaj stosuje się go do produkcji pap oksydowanych.
Włóknina poliestrowo-szklana (lub kompozyt poliestrowo-szklany) – zwykle stosowany w papach jednowarstwowych, charakteryzuje się małym skurczem własnym i znaczną odpornością na siły zrywające.
Jak układać papy modyfikowane
W większości wypadków są to papy termozgrzewalne, a niektóre mają spód wyprofilowany w rowki, dzięki czemu powierzchnia do rozgrzania jest mniejsza. Są także papy aktywowane termicznie, w których rozpuszcza się tylko wąskie podłużne pasma klejowe z masy bitumicznej. Papy samoprzylepne natomiast mają na spodzie nałożoną odpowiednio przygotowaną powłokę bitumiczną z warstwą klejącą osłoniętą folią ochronną. Po jej zdjęciu wystarczy ułożyć je na podłożu i przycisnąć równomiernie na całej powierzchni dłonią lub wałkiem. Papy samoprzylepne są samowulkanizujące, co oznacza, że pod wpływem ciepła obie powłoki trwale się łączą, dlatego można je układać tylko latem. Znajdują zastosowanie tam, gdzie nie powinno się używać palnika do roztopienia bitumu, czyli w miejscach narażonych na łatwe rozprzestrzenianie się ognia.
Pełne zgrzewanie można wykonać na dachach o dowolnym kącie nachylenia, układając papę od okapu w kierunku kalenicy: przy skosie do 20% – pasami równoległymi do okapu, przy większym spadku – prostopadłymi do okapu, dodatkowo mocując mechanicznie w miejscach okapów, attyk, dylatacji, pasów podrynnowych oraz innych zakończeń, co zapewni pełną przyczepność do podłoża oraz szczelność.
