Odprowadzenie wody z dachu płaskiego jest znacznie trudniejsze niż ze spadzistego. Jeżeli system odprowadzania wody zostanie źle zamontowany, może dojść do zalania stropodachu i jego zniszczenia.
Każdy dach płaski musi mieć uformowany odpowiedni spadek oraz zapewniony system odprowadzania wody. W przeciwnym razie woda będzie tam zalegać, co prędzej czy później skończy się przeciekami. Niektóre dachy płaskie nie mają wystającego okapu, do którego można zamocować rynny, tak jak to się robi przy dachach skośnych, ale to nie znaczy, że nie mają systemu odprowadzającego wodę. Wodę z takiego dachu można odprowadzać tradycyjnie, na zewnątrz lub do wnętrza budynku.
Rynnami i zewnętrznymi rurami spustowymi
Klasyczny dach płaski może mieć połać nachyloną na jedną, dwie albo cztery strony. Jeżeli chcemy odprowadzać z niego wodę rynnami, mocuje się je przy najniżej położonych krawędziach – na wystającym gzymsie, ścianie lub bezpośrednio na połaci dachowej.
Niekiedy w domach z dachem płaskim są ściany attykowe. By woda nie wnikała pomiędzy ścianę a pokrycie, na styku ich powierzchni montuje się blaszany fartuch, który osłania papę wywiniętą z dachu na ściankę. Także wierzchy ścian attykowych muszą być chronione przed wodą, więc pokrywa się je blachą lub specjalną nakładką betonową.
Jeżeli wzdłuż ścian attykowych nie ma rynien, na dachu muszą być ukształtowane odpowiednie wgłębienia, czyli kanały lub korytka, które zapewnią zbieranie wody. We wgłębieniach umieszcza się najczęściej tradycyjne rynny z PCW łączone metodą klejenia. Niekiedy zamiast nich stosuje się również wyprofilowane blachy będące jednocześnie obróbką ściany attykowej.
Wodę z rynien odprowadza się rurami spustowymi zamocowanymi tuż przy elewacji lub ukrytymi w ścianie (w przypadku ściany dwuwarstwowej nie jest to wskazane, bo rury przerywają warstwę ocieplenia).
Odwodnienie dachu z użyciem kielichów bocznych jest mniej popularne, ale stosowane. Boczne kielichy spustowe montuje się w ścianach attykowych. Zbierają one wodę spływającą w ich kierunku po niewielkiej (około 5%) pochyłości dachu i kierują ją do rur spustowych przymocowanych do ścian zewnętrznych budynku. Woda może też spływać poza budynek przez ozdobny rzygacz stanowiący przedłużenie spustu.
Wpustami i wewnętrznymi rurami spustowymi
Z dachu płaskiego wodę można również odprowadzać, montując w nim wpusty dachowe. Woda będzie przez nie spływać w sposób grawitacyjny lub podciśnieniowy:
- grawitacyjnie – wpusty dachowe kierują wodę do rur spustowych biegnących pionowo wewnątrz budynku. Woda spływa następnie do rury bocznej, która odprowadza ją na zewnątrz domu – najczęściej do kanalizacji ogólnospławnej. Montaż pionowych rur wewnątrz domu jest nieco kłopotliwy – prowadzi się je w kanałach, których usytuowanie trzeba przewidzieć na etapie projektowania domu na wszystkich piętrach budynku. Wymagają też solidnego wyciszenia. W zamian zyskujemy pewność, że zimą woda w nich nie zamarznie;
- podciśnieniowo – woda jest zasysana do rury biegnącej pod stropodachem. Z niej deszczówka trafia do jednej pionowej rury spustowej zamontowanej wewnątrz lub na zewnątrz budynku. Zjawisko zasysania uzyskuje się dzięki odpowiednim wymiarom rur oraz różnicom ciśnień na ich końcach. W tym systemie przekroje rur są mniejsze niż w grawitacyjnym, a wpusty dachowe można łączyć poziomymi odcinkami prowadzonymi niemalże bezspadkowo do głównego pionu odprowadzającego wodę.
Elementy systemu
Rynny i rury zewnętrzne. Mogą być z blach cienkich: ze stali nierdzewnej lub ocynkowanej, z aluminium, miedzi i cynku, tworzyw sztucznych i żeliwa. Kształt rynien i rur spustowych nie podlega regulacjom. Najczęściej spotyka się rynny i rury spustowe półokrągłe lub prostokątne. Półokrągłe są mniej narażone na zniszczenia spowodowane zalodzeniami. Wszystkie rynny okapowe powinno się układać z minimalnym spadkiem podłużnym od 0,1 do 0,5%, czyli 1-5 mm na 1 m. Spadek poprzeczny rynny okapowej jest zależny od jej wielkości – jej brzeg od strony budynku powinien się znajdować nieco wyżej niż brzeg zewnętrzny.
Przy montowaniu rur spustowych należy odsunąć je od ściany na odległość około 20 mm, najlepiej ustawiając w taki sposób, aby szew pionowy był łatwo dostępny w razie rozszczelnienia.
Rynny wewnętrzne. Często są spotykane na dachach płaskich, choć lepiej jest tak projektować spadki, aby woda spływała bezpośrednio do wpustów dachowych. Kanały dachowe (koryta) są układane z minimalnym spadkiem 0,5%, a zalecany to 1-1,5%, czyli 10-15 mm na 1 m. Najlepiej wykonywać je na całej długości z jednego materiału, unikając załamań pod kątem prostym i ostrym. Spód rynien wewnętrznych powinien być bardzo dokładnie zaizolowany przeciwwodnie dodatkowymi warstwami izolacji.
Wpusty dachowe. Odprowadzają wodę z połaci dachu najczęściej do wewnętrznych rur spustowych. Należy je odsuwać co najmniej 1 m od ścian zewnętrznych budynku. Wokół wpustu powinno być zaprojektowane wypłaszczenie.
Z uwagi na ochronę przed zalaniem na każdym dachu odwadnianym do wewnątrz powinny się znaleźć co najmniej dwa wpusty lub jeden wpust i dodatkowy przelew bezpieczeństwa. W stropodachach wentylowanych wpusty powinny być dodatkowo ocieplane. Przy dachach odwróconych zawsze stosowane są wpusty dwudzielne zbierające wodę z powierzchni zewnętrznej dachu oraz z hydroizolacji.
Na wpustach zalecane jest montowanie osłon przeciwszemrzących zapewniających ochronę akustyczną przed szumem spływającej wody.
Uwaga! System odwodnienia i przekrój rur spustowych powinien ustalić projektant.
Słabe miejsca w dachu
Pokrycie dachu materiałem izolacyjnym nie wystarczy do zachowania szczelności. Niezwykle ważna jest staranność wykonania obróbek blacharskich oraz uszczelnienie miejsc szczególnie narażonych na zaciekanie, takich jak: okapy, obróbki wokół kominów spalinowych i wentylacyjnych, wpusty dachowe oraz wszystkie te fragmenty, gdzie dach płaski styka się ze ścianą, na przykład attykową lub w przypadku tarasu – ze ścianą domu. Zasadą jest wywijanie hydroizolacji na przegrodę pionową do wysokości minimum 15 cm i w przypadku stosowania izolacji papowych unikanie załamań pod kątem prostym lub ostrym. Na tarasach, które są formą dachu płaskiego, warto wykorzystać izolacje płynne, najlepiej od tego samego producenta co materiały użyte do przyklejania płytek tarasu, gdyż tylko wówczas uzupełniające się elementy izolacji, klejów, taśm uszczelniających, narożników stworzą tak zwany system izolacyjny, który prawidłowo zastosowany zagwarantuje szczelność pokrycia.
Odpływ bez problemu
W przypadku dachów płaskich niezmiernie ważne jest zadbanie o drożność systemu orynnowania, czyli prawidłowy montaż jego elementów z zachowaniem wymaganych spadków oraz zapewnienie niezamarzania wody z rozpuszczonego śniegu. Podczas mrozów lub temperatury w okolicach zera przy ścianach zewnętrznych temperatura często jest niższa niż w środkowej strefie dachu. Powoduje to tworzenie się oblodzeń i zastojów przy rynnach oraz rurach spustowych, co grozi zaciekaniem, szczególnie przy niefachowo zrobionych obróbkach blacharskich. Możemy chronić system odwodnienia przed zamarzaniem, stosując taśmy i kable grzewcze. Układa się je wewnątrz rynien i rur spustowych oraz przy wpustach dachowych. Są jednostronnie zasilane prądem elektrycznym i można je dopasować do wymiaru rynien.
