Materiały murowe na ściany dwuwarstwowe

Ściany dwuwarstwowe to najczęściej stosowane rozwiązanie konstrukcji domów jednorodzinnych. Na rynku jest wiele elementów murowych, które można tu wykorzystać. Poprosiliśmy producentów, żeby zarekomendowali najlepsze ich zdaniem wyroby do takiego zastosowania.

Ceramika

To jeden z najstarszych i powszechnie dostępnych materiałów budowlanych. Materiały murowe są produkowane z gliny występującej w Polsce w wielu miejscach. Różni się ona składem, dlatego pustaki od różnych producentów mogą mieć nieco inny odcień czerwieni. Do budowy ścian dwuwarstwowych stosuje się pustaki z ceramiki tradycyjnej lub poryzowanej. Elementy z pustkami powietrznymi w środku są cieplejsze od elementów pełnych, ponieważ powietrze jest bardzo dobrym izolatorem. Sprzyja temu również poryzacja, czyli dodanie do masy glinianej trocin. Podczas wypału one spłoną i w ceramice powstanie mnóstwo niewielkich porów wypełnionych powietrzem.

Pustaki mogą mieć różne wymiary, np. długość 18,8, 22, 24,8, 37,5 cm i wysokość, na przykład 22 lub 23,8 cm. Są to elementy wielkowymiarowe, więc muruje się z nich szybko. Na 1 m² muru potrzeba 10-12 sztuk. Pustaki przeznaczone do wznoszenia na zwykłą spoinę o grubości około 1,2 cm nie mają specjalnego wykończenia powierzchni. Do murowania na cienkowarstwową zaprawę klejową lub pianę poliuretanową są przeznaczone pustaki, których powierzchnia jest szlifowana, a elementy zachowują dużą dokładność wymiarową.

Wielką zaletą ceramiki jest wysoka wytrzymałość mechaniczna, znacznie wyższa, niż wskazują wymogi określone dla budownictwa jednorodzinnego. Pustaki są lekkie i dość ciepłe.

Beton komórkowy

Powstaje z piasku, cementu, wapna i wody, do których dodaje się pastę cementową, co wywołuje silne pulchnienie masy i wypełnienie jej pęcherzykami powietrza. Dzięki temu materiał ten jest bardzo porowaty, lekki i ma bardzo dobre właściwości termoizolacyjne. Beton komórkowy produkuje się w różnych odmianach zależnie od jego gęstości. Im więcej w materiale jest komórek wypełnionych powietrzem, tym jest lżejszy i cieplejszy. Wyróżnia się odmiany 300-700 kg/m³. Do budowy ścian dwuwarstwowych stosuje się najczęściej odmiany 500 i 600, choć można wykorzystać też cieplejsze bloczki odmian o niższej gęstości, na przykład odmiany 400. W projektach gotowych najczęściej architekci stosują bloczki odmiany 600. Takie też najczęściej znajdziemy w składach budowlanych. Wśród rekomendowanych produktów są po dwa bloczki odmiany 600 i 500, oraz jeden – 400.

Bloczki betonu komórkowego mają duże wymiary. Ich szerokość to 24 cm, długość 59, 60 lub 62,5 cm, a wysokość 20, 24 lub 25 cm. Tak wielkie gabaryty powodują, że z betonu komórkowego szybko się buduje, na 1 m² muru potrzeba tylko 6,4-8,33 sztuki. Beton komórkowy obecnie jest najczęściej produkowany jako bloczki dokładne o niewielkich odchyłkach wymiarowych. Jest to materiał przeznaczony do murowania na cienką spoinę wypełnioną zaprawą klejową.

Wielką zaletą betonu komórkowego jest łatwość obróbki. Bloczki można ciąć zwykłą piłą, łatwo w betonie robi się bruzdy, można z niego bez problemu wznosić ściany łukowe.

Materiały murowe na ściany dwuwarstwowe

Zdjęcia (3)

Silikaty

Powstają z piasku, wapna i wody. To materiały murowe o największej gęstości i najmniejszej nasiąkliwości. Bloczki są bardzo twarde i mają wysoką wytrzymałość mechaniczną na ściskanie. Co ciekawe, wraz z upływem czasu silikaty nie niszczeją, wręcz odwrotnie – stają się coraz mocniejsze, ponieważ cząsteczki wapna wciąż wiążą z dwutlenkiem węgla. W rekomendacjach poprosiliśmy o bloczki szerokości 24-25 cm, ale na rynku są węższe elementy (18 cm), które są wystarczająco wytrzymałe, żeby wznosić z nich ściany konstrukcyjne.

Bloczki z silikatów są zimne, mają najwyższy wśród materiałów murowych współczynnik przewodzenia ciepła λ, dlatego ściany dwuwarstwowe wymagają solidnej termoizolacji. Na rynku są bloczki pełne oraz z drążeniami. Do budowy ścian dwuwarstwowych stosuje się te z drążeniami, bo są cieplejsze od pełnych. Ponadto w drążeniach można poprowadzić przewody instalacyjne.

Silikaty to najcięższe materiały murowe. Ich gęstość dochodzi do 1400 kg/m³. Ze względu na możliwość przenoszenia (waga mniej więcej 20 kg) bloczki mają znacznie mniejsze wymiary niż w przypadku innych surowców, np. 33 x 24 x 20 lub 24 x 24 x 24 cm. Do wzniesienia 1 m² muru potrzeba 15-20 elementów. Taki mur waży mniej więcej 400 kg. Jest znacznie cięższy niż z betonu komórkowego czy ceramiki, więc wymaga mocniejszych fundamentów. Za to ściany nie wymagają dozbrajania albo wzmacniania, na przykład w strefie podparcia nadproży.

Obróbka silikatów jest trudna, do cięcia bloczków lub robienia bruzd potrzeba zwykle mocnych narzędzi elektrycznych.

Zaletami silikatów są trwałość, wysoka izolacyjność akustyczna wynikająca z gęstości i dobra akumulacja ciepła, które później ściany powoli oddają.

Keramzytobeton

To masa cementowa, do której dodano keramzyt, czyli wypełnione powietrzem granulki z wypalonej gliny. Keramzyt sprawia, że masa betonowa jest lżejsza i ma lepsze parametry termoizolacyjne. Elementy keramzytobetonowe są koloru szarego lub zabarwione na czerwono.

Do budowy ścian dwuwarstwowych stosuje się bloczki i pustaki wielkowymiarowe, mające długość odpowiednio 30 i 50 cm, szerokość 24 i wysokość 24 cm. Popularne są zwłaszcza pustaki, ponieważ są lżejsze i cieplejsze.

Elementy z keramzytobetonu mają porowatą powierzchnię. Są przeznaczone do murowania na tradycyjną zaprawę. Grubość spoin poziomych i pionowych wynosi 1-1,2 cm.

Keramzytobeton wyróżniają lekkość i dobre właściwości termoizolacyjne. Ściany są ciepłe, dobrze akumulują energię termiczną i powoli ją oddają.

Wytrzymałość mechaniczna

Ściany konstrukcyjne są obciążone przede wszystkim pionowo. Przenoszą ciężar własny, obciążenia z dachu i stropu. Działają na nie także obciążenia poziome od parcia wiatru. Muszą się charakteryzować odpowiednią nośnością, a ta zależy od wytrzymałości na ściskanie elementów murowych. Budynki jednorodzinne nie są wysokie, więc można w nich wykorzystać materiały o nie najwyższej wytrzymałości na ściskanie. Najmniejszą wytrzymałość mechaniczną mają beton komórkowy i keramzytobeton, wynosi ona 2-5 MPa, największą mają silikaty – 15-25 MPa. Wiąże się to odpowiednio z niską i wysoką gęstością tych materiałów. Wysoką wytrzymałość na ściskanie – mniej więcej 15 MPa – mają także pustaki ceramiczne.

Mimo takich różnic w przypadku tego parametru wszystkie te materiały mogą być stosowane do wznoszenia warstwy konstrukcyjnej ścian dwuwarstwowych.

Izolacyjność termiczna

Do budowy ścian dwuwarstwowych nie trzeba wybierać najcieplejszych na rynku materiałów murowych, bo o ich ostatecznych właściwościach termoizolacyjnych zadecyduje ocieplenie. Mur z pustaków lub bloczków pełni funkcję konstrukcyjną. Oczywiście jeśli wybierzemy cieplejszy materiał murowy, będziemy mogli zastosować mniej izolacji. Jest bardzo wiele różnych materiałów ociepleniowych i ściany dwuwarstwowe można komponować na wiele sposobów.

Do rekomendacji wybraliśmy elementy o zbliżonej szerokości 24-25 cm, żeby je łatwo porównać. Takie też najczęściej są ściany konstrukcyjne w projektach.

Nie wszyscy producenci zaoferowali najcieplejsze materiały ze swojej oferty. Wśród materiałów murowych na ściany dwuwarstwowe najniższy współczynnik przewodzenia ciepła λ ma beton komórkowy. Najcieplejsze są bloczki odmiany 400 (Termalica T400/24), których współczynnik λ jest bardzo niski – wynosi 0,096 W/(m^.K). Bloczki odmiany 500 są nieco cieplejsze od tych odmiany 600. Pierwsze mają współczynnik λ = 0,13-0,135 (H+H Gold+500 i Solbet Optimal), drugie 0,15-0,155 W/(m^.K) (odpowiednio Silka Ytong i Prefbet). Dobrą termoizolacyjność wykazuje keramzytobeton. Pustaki marki Leca mają λ = 0,191 W/(m^.K). Zróżnicowane parametry izolacyjne mają pustaki ceramiczne. Zależą one od wielkości, kształtu i ilości drążeń, a także grubości ścianek między pustkami. Najlepsze parametry cieplne wśród pustaków ceramicznych ma TERMOton 25 Diament firmy Owczary, który osiągnął współczynnik λ = 0,170 W/(m^.K). Najwyższy współczynnik λ (0,313) ma pustak Porotherm 25 P+W firmy Wienerberger. Zdecydowanie zimniejsze są elementy silikatowe, co nie przeszkadza używać ich do budowy ścian dwuwarstwowych ze względu na inne zalety. Pustak Silka E 24 ma współczynnik λ = 0,55 W/(m^.K).

Mrozoodporność

Wszystkie materiały murowe są mrozoodporne, ale w różnym stopniu. Producenci ceramiki deklarują trwałość murów niezabezpieczonych dla warunków obojętnych (F0), umiarkowanych (F1) lub surowych (F2). Najczęściej występują pustaki klasy F1.

W przypadku betonu komórkowego i silikatów określa się, ile cykli zamarzania i rozmarzania wytrzyma materiał bez znaczących uszkodzeń i spadku wytrzymałości. Beton komórkowy uznaje się za mrozoodporny, jeśli wytrzyma 15 cykli, a silikaty – nie mniej niż 25 (F1) lub 50 (F2).

Odporność na ogień

Mury mają chronić nasz dobytek, więc powinny być trwałe. Wszystkie prezentowane materiały murowe mają klasę reakcji na ogień A1, czyli są niepalne. Ich odporność na ogień wynosi zwykle REI 240, co oznacza, że powinny nie ulec zniszczeniu przez cztery godziny przy niskim poziomie obciążenia ogniowego. To pozwala na ewakuację ludzi i mienia. Trzeba zaznaczyć, że odporność na ogień (oraz właściwości akustyczne, o których dalej) bada się w odniesieniu do muru otynkowanego.

Izolacyjność akustyczna

Najlepiej chronią przed hałasem materiały pełne o dużej gęstości. Masa nie przenosi dźwięków ani drgań. Generalnie zależność jest taka, że im lepiej materiał izoluje akustycznie, tym jest zimniejszy. Pod względem akustyki najlepiej wypadają więc ciężkie silikaty. Wskaźnik izolacyjności akustycznej R_w dla bloczków silikatowych wynosi 55-56 dB. Więc jeśli chcemy się budować w gwarnej okolicy, warto postawić na taki materiał. Co ciekawe, dość zimny pustak ceramiczny Porotherm 25 P+W murowany na grube spoiny daje mur o wskaźniku Rw 53 dB. Niektórzy producenci podają bardziej precyzyjne wskaźniki R_A1 i R_A2, które są zawsze niższe od Rw. Pierwszy z nich dotyczy dźwięków bytowych, ruchu drogowego i kolejowego o dużej prędkości, a drugi – miejskiego ruchu ulicznego i ruchu drogowego o małej prędkości.

Promieniotwórczość

Promieniowanie jest zjawiskiem naturalnym. Wszystko, co nas otacza, wykazuje naturalną radioaktywność. Jednak ze względu na zdrowie bada się materiały przeznaczone do wznoszenia domów mieszkalnych pod kątem zawartości potasu, radu i toru. Wskaźnik f₁ informuje o narażeniu naszego ciała na promieniowanie gamma przez radionuklidy tych pierwiastków. Wskaźnik f₂ mówi o zawartości radu 226, który jest izotopem radonu.

Wszystkie prezentowane materiały murowe spełniają normy dotyczące zawartości pierwiastków promieniotwórczych. Średnie wartości tych wskaźników są niskie w przypadku białego betonu komórkowego (niezawierającego popiołów) i silikatów. Nieco wyższe wartości wykazuje keramzytobeton (ze względu na granulki z gliny), a najwyższe ceramika. Nie powinno to jednak budzić żadnych obaw. Od wieków żyjemy w domach budowanych z glinianych cegieł i pustaków. Co ciekawe, stężenie radonu jest wyższe w domach z drewna.

Sposób murowania

Zależy od odpowiedniego wykończenia elementów murowych oraz ich dokładności wymiarowej. W ostatnich latach upowszechniło się stosowanie cienkowarstwowych zapraw klejowych do murowania, które pozwalają wykonywać spoiny o szerokości 1-3 mm. Drugim udogodnieniem jest profilowanie obu końców elementu w pióro i wpust, co pozwala nie wypełniać spoin pionowych. Takie rozwiązania ułatwiają i przyspieszają murowanie, a także poprawiają parametry cieplne ścian, bo szerokie spoiny (1-1,2 cm) stanowią mostki termiczne.

Żeby zastosować zaprawy klejowe, bloczki i pustaki muszą mieć maksymalnie zbliżone wymiary, czyli mieć jak najmniejsze odchyłki, zwłaszcza pod względem wysokości. Wiele z nich ma powierzchnię szlifowaną. Dla poszczególnych materiałów murowych stosuje się różne oznaczenia tych właściwości, na przykład bloczki betonu komórkowego dokładne mają klasę TLMB, a pustaki ceramiczne lub bloczki silikatowe klasy T2 są dokładniejsze niż klasy T1. Czasem producenci deklarują klasę Tm i podają w milimetrach dopuszczalne odchyłki wymiarowe ich produktów.

Prawie wszystkie rekomendowane materiały murowe są przygotowane pod cienkowarstwowe zaprawy klejowe na spoiny poziome, w tym pustaki Porotherm Dryfix firmy Wienerberger zaprawę w postaci piany nakładanej tylko dwoma paskami z puszki. Dwóch producentów ceramiki, firmy Cerpol Kozłowice i Owczary, nie zadeklarowało rodzaju zaprawy murarskiej, jednak wielkość odchyłek wskazuje, że ich pustaki to elementy przeznaczone do murowania na grubą spoinę. Pustaki ceramiczne Thermopor 25 P+W, Porotherm 25 P+W, oraz keramzytobetonowe Leca Blok 24 muruje się na grubą spoinę, z tym że w trzecim wypadku wykonuje się także spoiny pionowe.

Podsumowanie

Przyjrzymy się produktom wycenionym wg cenników firmowych. Najtaniej wzniesiemy mury domu z betonu komórkowego, choć różnica w cenie między poszczególnymi produktami jest duża. Mur z bloczków Prefbetu kosztuje 621 zł/10 m², a z bloczków Ytong Solid firmy Xella prawie dwa razy więcej (1186 zł). Warto zaznaczyć, że te drugie mają podwyższoną wytrzymałość na ściskanie. Drugim najtańszym produktem na mury jest keramzytobeton – wydamy 715 zł na 10 m². Za ciepły mur z bloczków betonu komórkowego Solbet Optimal Plus o niskim współczynniku λ trzeba zapłacić nieco więcej, bo 774 zł / 10 m².

Mury z ceramiki są nieco droższe od tych z betonu komórkowego, (z jednym wyjątkiem). Według uzyskanych informacji najdroższa (923 zł/10 m²) jest ściana z pustaków szlifowanych Porotherm Dryfix firmy Wienerberger murowana z użyciem zaprawy w postaci piany. To bardzo nowoczesne rozwiązanie, które pozwala przyspieszyć prace budowlane, a także wydłużyć sezon (pianę można nakładać przy temperaturze do -5^oC). Firma Owczary nie uwzględniła w swojej rekomendacji zaprawy murarskiej. Same bloczki TERMOton P+W 25 Diament kosztują 902 zł / 10 m². Jeśli uwzględnimy ceny rynkowe zwykłych zapraw cementowo-wapiennych (poniżej 10 zł / 25 kg), mur wzniesiony z ich użyciem będzie w tej samej cenie co wcześniej przedstawiony, a trzeba pamiętać, że będzie on znacznie cieplejszy.

Mur z silikatów firmy Xella jest o 100 zł droższy (1028 zł/10 m²), a będzie wymagał większej termoizolacji.