Drewno na lata

Drewno to materiał chętnie stosowany wokół domu. Jest naturalne i ciągle modne. Jednak żeby przetrwało przez długie lata, musi być właściwie konserwowane.

Rodzime i egzotyczne

Rozkładowi najszybciej ulega drewno rodzime, takie jak sosna, świerk czy gatunki liściaste (z wyjątkiem dębu). Jest ono miękkie i chłonie wilgoć, więc łatwo ulega zniekształceniu, poza tym chętnie zasiedlają je grzyby oraz owady. W związku z tym musi być impregnowane. W przeciwnym razie ulega destrukcji już po kilku latach.

Drewno egzotyczne jest w znacznie mniejszym stopniu narażone na niekorzystny wpływ warunków atmosferycznych i żywych organizmów. Ma zwartą strukturę, jest twarde i nasączone żywicami, olejkami oraz garbnikami. To właśnie wysoka zawartość tych substancji sprawia, że nie chłonie wody, nie odkształca się i jest stabilne. Nie rozwijają się w nim grzyby ani nie gnieżdżą owady. Wprawdzie z czasem szarzeje ono na słońcu, ale tylko powierzchniowo. Drewno egzotyczne nie musi być impregnowane, choć można je pokryć olejem, by zapobiec zmianie barwy.

Podobne właściwości ma termodrewno.Powstaje ono w wyniku obróbki cieplnej drewna jesionu, sosny lub (rzadziej) innych gatunków drzew. Podczas tego procesu zmieniają się nie tylko struktura, lecz i wygląd drewna – ciemnieje. Drewno modyfikowane termicznie nie chłonie wody i, podobnie jak egzotyczne, jest odporne na erozję biologiczną, co sprawia, że nie trzeba go impregnować.

Ogrodzenie i mała architektura

Do ich konserwacji zwykle stosuje się lakiery, lakierobejce, lazury, a także farby i emalie. Oczywiście można je również pokryć olejem do drewna, ale nie jest to praktyczne rozwiązanie, ponieważ co roku czynność tę trzeba powtarzać.

Wszystkie wymienione preparaty nakłada się na powierzchnię zagruntowaną impregnatem. Stosuje się jedną-trzy warstwy, zależnie od ich rodzaju i zamierzonego efektu (ciemniejsza lub jaśniejsza barwa, mniejszy albo większy stopień krycia).

Zabezpieczone nimi elementy odnawia się co kilka lat (od czterech do ośmiu, zależnie od rodzaju środka). Jeśli stara powłoka mocno przylega do drewna i wymaga tylko odświeżenia, nie trzeba jej usuwać. Wystarczy ją zmatowić papierem ściernym i po oczyszczeniu pomalować takim samym preparatem, jakiego użyto poprzednim razem. Jeżeli jednak stara warstwa jest spękana, łuszczy się i odstaje od drewna, należy się jej pozbyć przy użyciu szlifierki, papieru ściernego lub preparatu do usuwania starych powłok malarskich. Ubytki trzeba uzupełnić szpachlówką, zaimpregnować, a na koniec całość pomalować dowolnym preparatem.

Taras

Konserwuje się go wyłącznie przy użyciu oleju do drewna, który może być bezbarwny lub z dodatkiem pigmentów. Wnika on w głąb desek, jest elastyczny, nie pęka i nie łuszczy się. Inne preparaty przeznaczone do zabezpieczania drewna tworzą twarde, przylegające do podłoża warstwy, które nie są jednak odporne na ścieranie. Pokryte nimi nawierzchnie szybko niszczeją, bo ziemia naniesiona z ogrodu działa jak papier ścierny.

Taras trzeba olejować co roku wiosną (jeśli powierzchnia jest zniszczona, olej warto nanieść też pod koniec sezonu), choć na rynku są także dostępne środki, które – jak zapewniają producenci – można zastosować tylko raz na dwa lata. Jeżeli na powierzchni tarasu widoczne są nierówności, na przykład zadziory czy wystające sęki, należy delikatnie przeszlifować podłogę, oczyścić ją i dopiero pokryć olejem. Zwykle stosuje się dwie warstwy, które kładzie się w odstępie kilku do kilkunastu godzin, zależnie od rodzaju preparatu. Nanosi się go równomiernie wzdłuż desek pędzlem, szmatką bądź gąbką. Drugą warstwę niektórych olejów aplikuje się od razu po pierwszej.

Meble

Można je co roku olejować (podobnie jak taras) albo co kilka lat odświeżać, stosując środki takie same jak do konserwacji elementów małej architektury (lakiery, lakierobejce, lazury, farby i emalie).

Drewno w ziemi

Zdarza się, że elementy ogrodowych konstrukcji (słupki pergoli, huśtawki, kraty do pnączy) są osadzane w gruncie, choć nie jest to polecane rozwiązanie. W tym przypadku części, które są zakopane w ziemi, należy zabezpieczyć masą bitumiczną. Nakłada się ją na czyste i suche drewno, przy temperaturze otoczenia nie niższej niż 10^oC. Po rozprowadzeniu pędzlem pierwszej warstwy czeka się około godziny, nanosi następną, a po kolejnej godzinie – trzecią. Potem trzeba odczekać jeszcze 12 godzin i można osadzić drewno w gruncie.

Równie skuteczną, „ekologiczną”, kiedyś często stosowaną metodą zabezpieczania drewna jest jego opalanie. W czasie tego procesu następuje zwęglenie jego powierzchni, co sprawia, że powstaje bariera nieprzepuszczalna dla wody, a także owadów i chorobotwórczych mikroorganizmów powodujących butwienie. Żeby impregnacja była skuteczna, na powierzchni drewna musi powstać warstwa zwęglona, ale nie okopcona, a tym bardziej spalona.

Kiedy i jak zabezpieczać

Konserwację drewna przeprowadza się w słoneczną pogodę, gdy nie jest zapowiadany deszcz, a temperatura powietrza wynosi od 5 do 25^oC (choć są preparaty, które można stosować dopiero w temperaturze 10^oC). Dzień powinien być bezwietrzny, żeby niesione z powietrzem drobiny zanieczyszczeń i kurz nie osiadały na malowanej powierzchni.

Drewno poddane impregnacji musi być suche (jego wilgotność nie może przekraczać 25%) i czyste. Tłuste plamy oraz inne zabrudzenia, a także żywicę można usunąć przy użyciu benzyny ekstrakcyjnej. Przed nałożeniem preparatu zabezpieczane elementy należy przeszlifować papierem ściernym o granulacji 200, a następnie przetrzeć szmatką, żeby pozbyć się pyłu. Jeżeli widoczne są ubytki, trzeba je wypełnić szpachlówką, a następnie przeszlifować.

Na tak przygotowane drewno nanosi się impregnat gruntujący, który wnika głęboko w jego strukturę i zabezpiecza je przed niszczącym działaniem sinizn oraz innych grzybów, a także owadów. Dopiero gdy wyschnie, nanosi się warstwę ozdobną (lakier, lakierobejcę, lazurę, farbę, emalię). Impregnat można rozprowadzić pędzlem, posuwając się wzdłuż słojów, lub metodą natryskową, a jeżeli elementy są drobne i jest ich wiele – można je w nim zanurzyć (należy jednak pamiętać o tym, że zużytego preparatu nie wolno wylewać do kanalizacji, trzeba go zutylizować).