Metoda „tanio i dobrze”

Krzysztof z Wrocławia zaczął swoją przygodę z domem od gruntownego przemyślenia projektu.

– Nie potrzebujemy dużego domu. Bryła musi być zwarta jak stodoła. Dach dwuspadowy. Tylko parter – zaoszczędzimy na wykończeniu góry, nie trzeba będzie budować stropu ani schodów, kupować okien połaciowych. Izolację tanim kosztem ułożymy poziomo na strychu, a nie w połaciach dachu. Więźba dachowa i strop nad parterem będą z wiązarów dachowych – to tańsze rozwiązanie niż tradycyjna więźba. Nie chcemy wielkich okien. Zainwestujemy za to w trzyszybowe okna (większość nieotwieralne fiksy), a także ocieplenie ścian zewnętrznych i stropu nad parterem – dom ma być energooszczędny, by koszty ogrzewania były jak najniższe – tłumaczy inwestor.

Ta ostatnia decyzja miała pozytywne konsekwencje – dzięki znakomitej izolacyjności cieplnej wystarczył najprostszy system grzewczy. – Żadnej kotłowni! Wystarczą elektryczne maty grzewcze w podłodze. Kosztowały 3 tys. zł – ułożyłem je sam. Centralne ogrzewanie kosztowałoby dziesięć razy więcej. Przy okazji dopisaliśmy kolejną oszczędność – nie musimy budować kominów, by odprowadzać spaliny z kotłowni – opowiada dalej Krzysztof. Jego dom ma 140 m². Został zbudowany systemem gospodarczym. Wiele prac inwestorzy wykonali sami. Stan surowy kosztował 105 tys. zł, a cały dom wykończony w średnim standardzie 225,8 tys. zł. Budowa trwała rok. Cena 1 m² wyniosła 1614 zł! Krzysztof dyskutuje o swoim domu na Forum MURATORA (nick: kszhu). Przewodni gorący temat: „Czy jest sens marzyć o domu za 200 tys. zł?”. Przeważają odpowiedzi na tak. Dom Krzysztofa jest najlepszym dowodem w sprawie. Gdyby budował mniejszy, bez trudu zmieściłby się w wymarzonym budżecie. Zwróćmy też uwagę na nową jakość. Krzysztof mówi: – Do kategorii „tanio i dobrze” doszła jeszcze... energooszczędność. – Nie można budować domu zbyt tanio bez troski o koszty ogrzewania. My na tym nie oszczędzaliśmy.

Ograniczenia i oszczędności

Wszyscy chyba czujemy to intuicyjnie, nawet bez wiedzy budowlanej – w małym domu są możliwe duże oszczędności. Kto buduje pałac, płaci więcej. Ta bez mała ludowa mądrość otwiera całą listę możliwości budowania metodą „tanio i dobrze”.

Prostota. Kluczem jest banalnie prosty mały dom. Do 130 m² powierzchni (a najlepiej mniejszy), z dwuspadowym dachem. Koniecznie bez piwnicy, balkonów, wykuszy, lukarn. – To, co jest ozdobą domu, zwykle dużo kosztuje – mówi Gizela Kalisiewicz, doradca do spraw projektów gotowych MURATORA. Wewnątrz domu klasyczny podział na parter i piętro. Antresole komplikują budowę, a otwartą przestrzeń trudniej ogrzać.

Mała powierzchnia. – Koszt budowy domu wynosi od 2000 do 3300 zł netto za 1 m² – tłumaczy Marcin Gościmski, specjalista do spraw wycen i kosztorysów z MURATORA. – Jeśli przy wyborze projektu zrezygnujemy z jednego pokoju o powierzchni 12 m², zaoszczędzimy od 24 000 do 39 600 zł.

Nieskomplikowany dach. Odejmowanie kosztów budowy to zadanie z podstaw arytmetyki. Za 1 m² dachówki zapłacimy 100 zł, ale jeśli dach jest wielopołaciowy, każda jego krawędź (na przykład kalenica) to koszt 100 zł/m. Jedna dachówka może kosztować 10 zł, a jeden gąsior na kalenicy – 100 zł. Dach niedrogi to dwuspadowy, czterospadowy lub kopertowy. Wielopołaciowy wyjdzie co najmniej dwa razy drożej niż dwuspadowy!

Ściana dwuwarstwowa. Na oszczędności ma też wpływ wybór technologii. Ściana dwuwarstwowa (najtańsza będzie z betonu komórkowego, droższa z pustaków ceramicznych lub bloczków silikatowych) to popularne rozwiązania. Ściana trójwarstwowa będzie dwa razy droższa niż dwuwarstwowa. Ściana z klinkieru będzie kosztować nawet 300 zł/m².

Jeden komin. Chodzi o takie zgrupowanie kuchni, łazienki, a także kominka, by potrzebny był tylko jeden komin z wieloma przewodami kominowymi. To duża oszczędność na budowie, a jeszcze większa potem – w czasie użytkowania domu. Centralnie usytuowane źródło ciepła ogrzewa wnętrze szybciej i wydajniej.

Okna. Dom z wielkimi oknami będzie zdecydowanie droższy niż taki z tylko jednym dużym oknem tarasowym. Oszczędności to okna typu fix, czyli nieotwieralne – tańsze o mniej więcej 20%. Najdroższe są okna łukowe – kosztują 150, nawet 200% więcej niż prostokątne o takiej samej powierzchni! – Projekt z oknami łukowymi pięknie wygląda na wizualizacji – mówi Paweł Pietruczanis z Siedlec zajmujący się sprzedażą i montażem okien. – Problematyczne jest jednak uszczelnienie takiego okna. Wielu klientów natychmiast rezygnuje z łuków, kiedy dowiaduje się, ile musi dopłacić – dodaje. Trójkątne okno będzie o 30% droższe od takiego z kątami prostymi. Okna dachowe to koszt 1000 zł za sztukę (z montażem).

Są wydatki, na które warto się zdecydować. Okno trzyszybowe będzie tylko trochę droższe niż dwuszybowe. Najtańszy montaż na piankę kosztuje 25 zł. Cztery razy droższy będzie zalecany montaż na zewnątrz muru w warstwie ocieplenia.

Izolacja. – 1 m² elewacji kosztuje średnio 150 zł – wylicza Marcin Gościmski. – Grubsza izolacja podnosi koszt ocieplenia tylko o cenę materiału, ponieważ elewację i tak trzeba wykonać – dodaje.

Czym ocieplać metodą „tanio i dobrze”? Najtańszy jest styropian, ale wełna mineralna ma swoje zalety – przepuszcza wilgoć, jest niepalna, odporna na szkodniki – i wciąż tanieje.

Pokrycie dachu. Najtańszym pokryciem pozostaje blachodachówka, także z tego powodu, że wymaga co najmniej o 1/3 cieńszej więźby dachowej niż pokrycie betonowe lub ceramiczne.

Schody i strop. W prostym budynku najłatwiej i często najtaniej będzie wykonać strop gęstożebrowy. Monolityczny wyjdzie taniej, jeśli niskie są koszty robocizny i szalunków. Płyta fundamentowa będzie tańsza od tradycyjnego fundamentu, ale wymaga dużej dokładności i kultury technicznej.

Garaż. Czy budować garaż w bryle budynku? Marcin Gościmski porównuje koszty: – Garaż to 1300 zł za 1 m², wiata – 1000 zł za 1 m² netto. Jeśli garaż będzie w bryle budynku, jego koszt wyniesie 1000-1100 zł/m². Z tego wyliczenia wynika, że bez względu na to, czy budujemy garaż w bryle budynku, czy wiatę, koszt jest porównywalny.