Ocieplone ściany z ceramiki

6 rozwiązań

Anna Kazimierowicz

Konstrukcja dwuwarstwowa to obecnie najpopularniejszy sposób wznoszenia ścian nośnych domów jednorodzinnych. Połączenie muru ceramicznego z warstwą ocieplenia pozwala uzyskać mocne ściany o dobrych parametrach termoizolacyjnych.

Ceramika to bardzo stary i dobrze znany budulec. Powstaje z gliny wypalonej w wysokiej temperaturze. Elementy ceramiczne do wznoszenia murów są bardzo twarde, wytrzymałe mechanicznie, mrozoodporne. Mur składający się z elementów ceramicznych dobrze akumuluje ciepło i izoluje akustycznie. Powoli się nagrzewa, ale też nagrzany powoli oddaje ciepło do wnętrza. Ściany takie sprzyjają powstawaniu dobrego mikroklimatu w budynku.

Można je zbudować łatwo i tanio, bez problemu osiągając wymagany obecnie współczynnik przenikania ciepła U – nie większy niż 0,23 W/(m²·K). Stosując kombinację materiałów murowych i termoizolacyjnych, da się wznieść ściany odpowiednie dla budownictwa pasywnego. Kombinacji pustak-ocieplenie może być sporo. Ponieważ jednak materiały termoizolacyjne są tańsze niż ścienne, najbardziej ekonomiczne wydaje się zbudowanie muru z zimniejszych pustaków i ułożenie za to grubszej warstwy izolacji termicznej, z materiału o ponadstandardowych parametrach. Jeśli zbudujemy cieńsze mury z cieplejszych pustaków, w efekcie we wnętrzach zyskamy nieco więcej przestrzeni.

W ścianach dwuwarstwowych można też wykonać najtańsze żelbetowe nadproża i wieńce. Beton i tak nie stanie się mostkiem termicznym, bo otuli go szczelna warstwa termoizolacji zewnętrznej (w ścianie jednowarstwowej wymaga dodatkowego ocieplenia). Ściany dwuwarstwowe zwykle ociepla się i wykańcza, korzystając z któregoś z systemów ETICS. Elewacja powstaje wówczas przeważnie z tynku cienkowarstwowego, rzadziej jest to okładzina z płytek ceramicznych, na przykład klinkierowych.

Na takich ścianach można też zrobić elewację z desek albo płyt, na przykład włóknocementowych, laminowanych lub winylowych, czyli wykończyć je metodą lekką suchą. Do mocowania ocieplenia oraz do montażu materiałów elewacyjnych nie stosuje się wówczas ani zapraw, ani klejów organicznych.

Ocieplone ściany z ceramiki — Ściany dwuwarstwowe z dużych pustaków ceramicznych szybko się buduje, a izolacja otula całą ścianę jak ciepły kombinezon
fot. Andrzej Szandomirski

Jakie elementy na mury

Do wznoszenia ścian dwuwarstwowych wykorzystuje się pustaki, które są zdecydowanie cieplejsze od cegieł pełnych. Mają drążenia o różnym kształcie. Tradycyjnie pozostają one puste, a konkretnie wypełnione powietrzem, które jest doskonałym izolatorem termicznym. Są jednak i takie modele pustaków, w których otwory, odpowiednio szersze, są wypełnione materiałem ociepleniowym – wełną, granulatem styropianowym lub perlitem. Są one polecane szczególnie do domów pasywnych i energooszczędnych. Ich współczynnik przewodzenia ciepła λ może wynosić nawet 0,07 W/(m^.K).

Grubość elementów na ściany dwuwarstwowe wynosi 25-30 cm. Różnią się szerokością i czasem wysokością. Na 1 m² muru zużywa się od 11 do 22 pustaków.

Większość produkowanych obecnie pustaków powstaje z ceramiki poryzowanej, reszta – z ceramiki zwykłej.

Do wznoszenia ścian ze zwykłych pustaków używa się tradycyjnej cementowo-wapiennej zaprawy murarskiej. W murze robi się grube (1-1,5 cm) spoiny poziome i pionowe.

Ceramika poryzowana jest lepszym izolatorem dzięki temu, że do mieszanki gliny dodano mączki drzewnej lub trocin. Po wypaleniu miejsca wcześniej nimi wypełnione tworzą pustki powietrzne – pory. Pustaki poryzowane osiągają współczynnik przewodzenia ciepła λ na poziomie nawet 0,17 W/(m^.K). To właśnie z ceramiki poryzowanej powstają pustaki wypełniane materiałem termoizolacyjnym.

Cieplejsze elementy ceramiczne mają zwykle na krótszych bokach wykonane wyprofilowania typu pióro i wpust umożliwiające ich łączenie bez potrzeby robienia spoiny pionowej. Takie pustaki wsuwa się od góry jeden w drugi. Często mają one szlifowaną powierzchnię, żeby dało się je murować na cienką spoinę z zaprawy klejowej albo pianki poliuretanowej. Zaprawę klejową nanosi się warstwą grubości 1-3 mm za pomocą specjalnych kielni bądź podajników opracowanych przez producentów. Piankę poliuretanową aplikuje się z puszki, używając specjalnego pistoletu. Nanosi się dwa jej równoległe pasy. Jeśli chcemy murować ściany na klej lub pianę, potrzebna będzie doświadczona ekipa, ponieważ mur musi być wzniesiony bardzo precyzyjnie. Najważniejsza jest pierwsza warstwa pustaków. Ustawia się je na grubo nałożonej zaprawie cementowo-wapiennej i starannie poziomuje.

Nowoczesne murowanie z użyciem zapraw klejowych bądź piany pozwala przyspieszyć proces budowy domu. Ściany, w których jest mniej zaprawy zawierającej wodę (albo w ogóle jej nie ma), można wcześniej zacząć tynkować, bo szybciej wysychają. Zaprawy rozrabiane wodą mogą być stosowane przy temperaturze co najmniej + 5^oC, piana – nawet przy -5^oC.

Jakie materiały na ocieplenie

Najczęściej wykorzystuje się styropian w postaci płyt o grubości od 10 do 20 cm. Obecnie najcieplejsze płyty styropianowe z dodatkiem granulek grafitu mają współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,031 W/(m^.K). Typowy, biały styropian powszechnie dostępny w marketach budowlanych ma współczynnik λ na poziomie 0,040 W/(m^.K). W ścianach dwuwarstwowych można wykorzystać także skalną lub szklaną wełnę mineralną, jednak jest ona droższa od styropianu, a zapewnia podobne parametry termoizolacyjne co on (najcieplejsza wełna ma współczynnik przewodzenia ciepła λ odrobinę niższy od λ styropianu – 0,030 W/(m^.K)). Wełnę mineralną wyróżnia jednak niezła paroprzepuszczalność. Ponieważ jest też bardzo sprężysta i odporna na ogień, znajdziemy ją zwykle w ścianach wykańczanych deskami albo płytami. Do takich zastosowań warto wytypować płyty zespolone z folią wiatroizolacyjną chroniącą wełnę przed zniszczeniem.

Nie odchudzajmy ocieplenia

O tym, jak ciepła będzie ściana dwuwarstwowa, decyduje głównie materiał termoizolacyjny, ale trzeba go dobierać z rozsądkiem. Podczas kalkulowania termoizolacyjności ściany warto pamiętać o zasadzie, że należy tak budować, aby później mało wydawać na ogrzewanie domu. Dlatego lepiej zainwestować więcej w dobrą termoizolację. Warto zwrócić uwagę na to, że ceny styropianu grafitowego wciąż spadają. Biorąc pod uwagę korzyść w postaci większego oporu cieplnego, czyli mniejszych nakładów na ogrzewanie domu, warto postawić na ten materiał.

Mur w ciepłej otulinie

Zdjęcia (4)

Styropian zwykły
Do ocieplania ścian dwuwarstwowych najczęściej stosuje się płyty standardowego styropianu. Grubość ocieplenia wynosi wtedy 10-20 cm

fot. Austrotherm

1. Tania, ale wystarczająco ciepła

Oto przykład cienkiej ściany dwuwarstwowej zbudowanej z pustaków poryzowanych, spełniającej obecnie obowiązujące wymagania termoizolacyjne. Jej współczynnik przenikania ciepła U wynosi 0,22 W/(m²·K). Ma ona tylko 38,5 cm grubości, z czego 25 cm stanowi mur z pustaków, a 12 cm – ocieplenie ze styropianu. Wykorzystano pustaki Porotherm Profi o wymiarach 25 x 37 x 25 cm (na 1 m² muru potrzeba około 11 sztuk). Muruje się je na zaprawę klejową, której warstwa ma grubość zaledwie 1 mm, więc jej zużycie jest minimalne. Jeden worek o wadze 25 kg wystarcza na dwie palety pustaków. Zaprawę rozprowadza się wałkiem z dozownikiem oferowanym przez producenta.

Jako termoizolację wykorzystano biały styropian ze średniej półki – o dość niskim współczynniku λ = 0,035 W/(m^.K). Zastosowanie 12-centymetrowej warstwy wystarczyło, aby spełnić wymogi dotyczące termoizolacyjności ściany.

Elewacja została wykończona cienkowarstwowym tynkiem akrylowym. To jedno z najtańszych i bardziej popularnych rozwiązań. Tynki akrylowe są elastyczne, odporne na uszkodzenia mechaniczne, mało nasiąkliwe. Dostępne są w bardzo bogatej palecie kolorów, także intensywnych. Ponieważ są podatne na porastanie glonami i grzybami, nie zaleca się stosowania ich w okolicach o dużej wilgotności powietrza, na przykład na domach w pobliżu jeziora lub w lesie. Producenci wzbogacają je o dodatki biobójcze, które mają eliminować tę wadę.Od wewnątrz położono na ścianach tradycyjne tynki cementowo-wapienne.

Koszty. To tania ściana. Wykonanie 1 m² kosztowało 203 zł, przy czym na materiały murowe wydano 83 zł, a na termoizolację – 62 zł. Bardzo tania jest wyprawa elewacyjna w postaci tynku akrylowego – 16 zł/m². Tynk wewnętrzny cementowo-wapienny kosztuje 13,50 zł/m².

Łączny koszt 203 zł/m².

Ściana o współczynniku przeni-kania ciepła U = 0,220 W/(m^2·K) i grubości 38,5 cm

rys. Agnieszka i Marek Sterniccy

2. Bardzo ciepła i bardzo gruba

Wtym rozwiązaniu wykorzystano najgrubszą warstwę termoizolacyjną – aż 20 cm styropianu grafitowego o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,032 W/(m^.K). Dzięki temu ściana z murem nośnym wykonanym z pustaków bez wypełnienia termicznego – TERMOton 25 Diament (współczynnik λ = 0,17 W/(m^.K)) – osiąga współczynnik przenikania ciepła U = 0,126 W/(m²·K). Co więcej, mur jest wznoszony z użyciem zwykłej zaprawy, ale nanoszonej dwoma pasami za pomocą ramki. Jest to druga spośród pokazanych tu ścian, która może być zastosowana w budownictwie pasywnym. Warstwa ocieplenia jest znaczna, więc okna zamocowane w murze będą głęboko osadzone, co może nieco wpłynąć na ograniczenie dostępu światła. Do wykończenia elewacji zastosowano tynk silikonowy, a we wnętrzach – tynk cementowo-wapienny.

Koszty. Koszt wykonania 1 m² wynosi 241 zł. Co ciekawe, mur nośny kosztuje niemal tyle samo co warstwa termoizolacyjna. Na jego wzniesienie trzeba wydać 85 zł/m², a na styropian grafitowy 83 zł/m². Koszt tynku silikonowego to 30 zł/m², a tynków wewnętrznych – 18 zł/m².

Warto zwrócić uwagę na to, że ta ściana jest prawie tak samo gruba jak ta pokazana w szóstym wariancie, a spełniająca minimalne wymogi pod względem termoizolacyjności. Ściana numer sześć jest bardzo droga, ponieważ jest wykończona płytkami klinkierowymi.

Gdyby zamiast nich zastosować tynk silikonowy, koszty obu zrównałyby się. Jednak w tym przypadku za te same pieniądze otrzymujemy ścianę zdecydowanie przewyższającą obecne wymogi termoizolacyjności, a tam – wystarczającą na dziś.

Łączny koszt 241 zł/m².

Ściana o współczynniku przenikania ciepła U = 0,126 W/(m^2·K) i grubości 47 cm

rys. Agnieszka i Marek Sterniccy

3. Bardzo ciepła murowana na pianę

To już ściana o parametrach właściwych dla domów pasywnych. Jej współczynnik przenikania ciepła U wynosi 0,13 W/(m²·K). Jest dość gruba (43,5 cm), bo została zbudowana ze szlifowanych pustaków poryzowanych Porotherm 30T Dryfix o grubości 30 cm. Pustaki te mają bardzo duże szczeliny wypełnione wełną mineralną, dzięki czemu ich współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,075 W/(m^.K). Producent sprzedaje pustaki razem z pianą poliuretanową, która stanowi klejową zaprawę murarską. Pianę nanosi się tylko dwoma paskami. Spoin pionowych nie ma, bo pustaki wsuwa się jeden w drugi od góry (pióro i wpust). W ten sposób powstaje jednorodny mur. Jako ocieplenie wykorzystano wełnę mineralną (współczynnik λ = 0,035 W/(m^.K)) o grubości 12 cm. Warstwę elewacyjną stanowi tynk silikonowy. Od wewnątrz ściana została wykończona tynkiem gipsowym.

Koszty. Na wykonanie 1 m² tej ściany trzeba przeznaczyć 247 zł. Jest o 44 zł/m² droższa od najtańszej z prezentowanych. Jest od niej znacznie grubsza, ale stanowi przegrodę o bardzo dobrych parametrach termoizolacyjnych.

Na ogrzewanie domu o takich ścianach będzie trzeba wydawać znacznie mniej, a jeśli dom zostanie wzniesiony w standardzie pasywnym, koszty ogrzewania będą znikome.

Do budowy wykorzystano najcieplejszy materiał murowy spośród tu pokazanych. Jednak nie on był najdroższy – koszt muru to 78 zł/m². Koszt ocieplenia wełną mineralną wynosi 98 zł/m².

Ścianę tę można zbudować taniej, używając do ocieplenia styropianu, nawet grafitowego – niestety, nie byłaby wówczas paroprzepuszczalna. Warstwa elewacyjna z tynku silikonowego kosztuje 30 zł/m².

Łączny koszt 247 zł/m².

Ściana o współczynniku przenikania ciepła U = 0,130 W/(m^2·K) i grubości 43,5 cm

rys. Agnieszka i Marek Sterniccy

4. Ciepła i cienka

Żeby ściana dwuwarstwowa nie była zbyt gruba i jednocześnie dobrze chroniła przed utratą ciepła z budynku, trzeba wykorzystać materiały z górnej półki. Tak jest w tym przypadku. Ściana o grubości 36,5 cm ma współczynnik U = 0,16 W/(m²·K). Mur nośny został wzniesiony z pustaków szlifowanych Heluz Family 2 in 1 wypełnionych styropianem. To jeden z najcieplejszych materiałów murowych na rynku. Jego współczynnik λ = 0,083 W/(m^.K). Pustaki spaja się zaprawą klejową. Jako ocieplenie wykorzystano 10 cm styropianu grafitowego o współczynniku λ = 0,032 W/(m^.K). Elewacja została wykończona tynkiem silikonowym. To obecnie najlepszy rodzaj tynków cienkowarstwowych. Sprawdza się w każdej sytuacji. Jest elastyczny, wytrzymały na uszkodzenia mechaniczne i paroprzepuszczalny. Wielką zaletą tynku silikonowego jest zdolność do samooczyszczania. Gdy pada deszcz, drobiny kurzu i brudu są spłukiwane ze ścian.

Koszty. Trzecią pod względem wysokości kosztów ścianę dwuwarstwową wyróżniają najmniejsza grubość i bardzo dobre parametry termoizolacyjne. Na wzniesienie takich ścian trzeba przeznaczyć 274 zł/m². Połowę z tej kwoty (137 zł/m²) wydamy na sam mur. Jest on cienki, a jednocześnie bardzo ciepły, bo wykonany z pustaków wypełnionych styropianem. Koszt ocieplenia styropianem grafitowym o bardzo dobrym, bo niskim współczynniku λ wynosi 60 zł/m². W tym rozwiązaniu na elewacji zastosowano cienkowarstwowy tynk silikonowy, który jest mniej więcej dwa razy droższy od akrylowego. Wykonanie 1 m² wyprawy kosztuje 30 zł. We wnętrzach położono tynki gipsowe (21 zł/m²), które są nieco droższe od cementowo-wapiennych.

Łączny koszt 274 zł/m².

Ściana o współczynniku przenikania ciepła U = 0,160 W/(m²·K) i grubości 36,5 cm

rys. Agnieszka i Marek Sterniccy

5. Ciepła z drewnianą elewacją

Ta ściana dwuwarstwowa ma grubość 44 cm i współczynnik przenikania ciepła U = 0,185 W/(m²·K). Takie ściany będzie można budować nawet w 2021 r., gdy zacznie obowiązywać kolejne obostrzenie wymogów technicznych (U nie większe niż 0,020 W/(m²·K)). Ma inną konstrukcję niż pozostałe – została ocieplona metodą lekką suchą z użyciem wełny mineralnej zabudowanej oblicówką z desek sosnowych. Mur nośny jest wzniesiony z pustaków TERMOton 25 Diament o bardzo niskim współczynniku λ = 0,17 W/(m^.K). Te pustaki są przystosowane do łączenia na pióro i wpust, więc nie robi się spoin pionowych. Producent pustaków zaleca nakładać zaprawę tradycyjną dwoma pasami za pomocą przygotowanej przez niego ramki. Wełnę mineralną ułożono w dwóch warstwach między elementami drewnianego rusztu przymocowanego mechanicznie do ścian nośnych. Łączna grubość wełny to 15 cm. Ma ona dobry współczynnik λ = 0,034 W/(m^.K).

Koszty. To drugi pod względem wysokości kosztów wariant ściany dwuwarstwowej. Na wykonanie 1 m² trzeba wydać 299 zł. W tym przypadku najdroższa jest oblicówka z desek sosnowych (122 zł/m² + ruszt – 26 zł/m²). Koszt jest wysoki, choć wykorzystano tanie drewno rodzime. Gdybyśmy chcieli zastosować drewno egzotyczne, okładzina mogłaby kosztować nawet dwa-trzy razy więcej. Na pozostałe składniki ściany musimy wydać podobne kwoty jak w innych rozwiązaniach. Mur nośny kosztuje 85 zł/m², a ocieplenie tylko 40 zł/m².

Czy warto wydać prawie 300 zł za 1 m² ściany? Zyskamy piękną, szlachetnie wyglądającą elewację. Zbudujemy przy tym ciepłe ściany spełniające bardzo wysokie parametry termoizolacyjne, które będą obowiązywać dopiero za trzy lata.

Łączny koszt 299 zł/m².

Ściana o współczynniku przenikania ciepła U = 0,185 W/(m^2·K) i grubości 44 cm

fot. Agnieszka i Marek Sterniccy

6. Z okładziną klinkierową

Ma aż 46,5 cm grubości i współczynnik przenikania ciepła U = 0,22 W/(m²·K), czyli identyczny jak ściana z wariantu pierwszego. Jest jednak znacznie grubsza, bo została zbudowana z większych pustaków i zastosowano w niej grubszą warstwę styropianu, ale o nieco gorszych właściwościach termoizolacyjnych. Pustaki Max mają wymiary 29 x 19 x 22 cm. Mur taki wznosi się, używając zwykłej zaprawy murarskiej – robi się z niej grube spoiny poziome i pionowe. Na 1 m² potrzebne są 22 pustaki. Jako ocieplenie zastosowano 15 cm styropianu o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,040 W/(m^.K).

Do wykończenia elewacji wykorzystano płytki klinkierowe układane na zaprawie do klinkieru. To, czy na ścianie dwuwarstwowej zostanie położony tynk, czy płytki ceramiczne albo inny materiał elewacyjny, ma znikomy wpływ na parametry termiczne przegrody, więc można je pominąć w obliczeniach. We wnętrzach położono tynk cementowo-wapienny.

Koszty. To najdroższe z prezentowanych rozwiązań. Na wykonanie 1 m² takiej ściany należy przeznaczyć 359 zł. Należy jednak podkreślić, że koszt winduje tu okładzina z płytek klinkierowych – aż 141 zł/m². Bardzo drogi jest także gruby (29 cm) mur nośny wykonany z pustaków Max – 114 zł/m². Warstwa termoizolacyjna średniej grubości ze styropianu o przeciętnych parametrach kosztuje 66 zł/m².

Uzasadnieniem poniesienia takich nakładów jest stworzenie masywnych i mocnych ścian dwuwarstwowych o bardzo trwałej warstwie wykończeniowej z klinkieru. Dobrze wykonana i odpowiednio pielęgnowana elewacja nie będzie wymagała remontu przez wiele lat. Warto dodać, że taka ściana wygląda jak trójwarstwowa.

Łączny koszt 359 zł/m².