Grafitowe ocieplenie bez błędów

Jak poprawnie mocować styropian grafitowy

Radosław Murat

Styropian o barwie grafitowej jest najcieplejszym z produkowanych obecnie styropianów przeznaczonych do izolacji ścian. Jest też najciemniejszym z takich materiałów i to rodzi pewne niebezpieczeństwa. Podpowiadamy, jak ich uniknąć.

Grafitowy polistyren ekspandowany jest dziś oferowany przez wielu producentów. Stało się tak dlatego, że klienci poszukują materiałów izolacyjnych o lepszych parametrach niż styropian standardowy biały bądź nakrapiany. Szary ma korzystny, niski współczynnik przewodzenia ciepła λ wynoszący 0,031-0,033 W/(m^.K), podczas gdy biały osiąga wartość λ na poziomie 0,035-0,045 W/(m^.K). Możliwości stosowania styropianu grafitowego są dość szerokie – nadaje się nawet na fundamenty, podłogi na gruncie, stropy, dachy płaskie i skośne. Produkowana była nawet wersja do ocieplania międzykrokwiowego. Najczęściej jednak trafia na ściany zewnętrzne. Niestety, wielu wykonawców traktuje go identycznie jak odmianę białą i nie bierze pod uwagę tego, że grafitowy w pewnych sytuacjach wymaga specjalnego traktowania.

O szarym styropianie można śmiało powiedzieć, że zawojował rynek ociepleń, choć jest nieco droższy od białego. Zapewnia bowiem lepszą izolacyjność cieplną przy zachowaniu tej samej grubości warstwy

fot.: TERMO ORGANIKA

Styropian, który woli cień

Ciemna barwa styropianu grafitowego sprawia, że w upalne dni nagrzewa się on zdecydowanie bardziej niż biały. Potwierdzają to między innymi zdjęcia wykonywane kamerą termowizyjną. Grafitowy dodatek gwarantuje mu lepszą izolacyjność, ale może też doprowadzić do tego, że ulegnie zdeformowaniu w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury. Jeżeli prowadzimy prace ociepleniowe w chłodne dni, ryzyko takie jest minimalne, narasta wraz ze zbliżaniem się sezonu letniego. Aby rozpoczął się proces wytapiania powierzchni styropianu grafitowego, wystarczy około 5 minut bezwietrznej pogody i silnego słońca. Wytapianie rozpoczyna się w temperaturze 80-85°C. Do takiego właśnie poziomu słońce jest w stanie rozgrzać grafitowe płyty.

Czym będzie skutkować przegrzanie? Spodziewajmy się wielu kłopotów z tym związanych. Przyklejone płyty mogą się odrywać od podłoża, nadtapiać, zanim wykonawcy zdążą wykonać tak zwaną warstwę zbrojoną, czy też odkształcać już po przyklejeniu. Często wykonawcy widząc, że dzieje się coś złego, wolą jak najszybciej przejść do kolejnych etapów prac, żeby ukryć uszkodzenia pod warstwą zaprawy podkładowej i tynku. Niestety, one i tak dadzą o sobie znać. Problemy te możemy wyeliminować, o ile wykonawcy będą się właściwie obchodzić z grafitowymi płytami i mocować je z zachowaniem pewnych zasad.

Właściwe przechowywanie

Gdy kupujemy styropian letnią porą, dokładnie obejrzyjmy paczkę po paczce, żeby sprawdzić, czy materiał w żadnym miejscu nie uległ deformacji. Taka ewentualność może wchodzić w grę, jeśli sprzedawca magazynował go pod chmurką i nagle nadeszły silne upały (na przykład podczas weekendu). Miejmy to na uwadze również wtedy, gdy styropian trafi już na naszą działkę. Paczki umieśćmy w takim miejscu, żeby nie były wystawione na promieniowanie słoneczne. W miejscu zacienionym będą bezpieczne. Stamtąd powinny być transportowane wprost na miejsce docelowe.

Zdrowy grafitowy

Styropian z grafitem, jak każdy produkt budowlany, który szybko podbił rynek, doczekał się mitów na swój temat. Spotkać się można na przykład z kuriozalną opinią, że jest to materiał radioaktywny, którego promieniotwórczość wynika z zastosowania do produkcji pyłów lub sadzy pochodzących z kominów fabrycznych. Przypomina to burzliwą dyskusję, którą żyła branża budowlana w latach 90., dotyczącą betonu komórkowego. Wtedy faktycznie niektórzy jego producenci używali jako wypełniacza różnych pyłów, nie zawsze wiadomego pochodzenia. Styropian to jednak nie beton. Z technologicznego punktu widzenia łączenie polistyrenu z pyłami byłoby trudne. Nie miałoby to także żadnego uzasadnienia. Specyficzna barwa to rezultat dodatku tak zwanych substancji atermicznych - grafitu lub związków aluminium, które nie są radioaktywne, a izolacja wykonana z grafitowego styropianu w żaden sposób nie szkodzi naszemu zdrowiu.

Przyklejanie ocieplenia

Gdy słupek rtęci wskazuje temperaturę powyżej 18^oC, a my musimy ocieplać dom, trzeba się do tego właściwie przygotować. Na rusztowaniach muszą wtedy zawisnąć siatki ochronne zabezpieczające przed słońcem i wiatrem. Dzięki nim ostre promienie słoneczne nie zdeformują styropianu. Musimy jednak spełnić jeden ważny warunek – między ich pasami nie może być żadnych przerw. Drugą kwestią jest dobór właściwego kleju i sposobu mocowania płyt. Klej jest składnikiem konkretnego systemu ociepleń. Nie powinno się go wymieniać na inny, choćby z tej racji, że złamiemy w ten sposób umowę gwarancyjną. Trzeba więc poszukać systemu, który jest przystosowany do grafitowej termoizolacji. Musi być to wyraźnie wskazane w jego karcie technicznej bądź aprobacie technicznej. Sposób nanoszenia kleju też powinniśmy skontrolować. Najlepiej, gdyby był rozprowadzany po całej spodniej powierzchni płyt, choć zwiększa to jego zużycie. W ostateczności wykonawcy mogą nanosić kilka placków w części centralnej i robić obramowania po obwodzie, blisko krawędzi płyty. Same placki to zdecydowanie za mało. Jeszcze przed kołkowaniem, gdy klej już wystarczająco zwiąże, styropian trzeba powierzchniowo przeszlifować, niwelując w ten sposób drobne nierówności.

Kołkowanie

Dodatkowe mocowanie płyt kołkami w przypadku izolacji ze styropianu i budynków jedno- lub dwukondygnacyjnych nie zawsze jest konieczne. Błędny jest również pogląd, że kołkowanie stanowi jakiekolwiek zabezpieczenie szarego styropianu przed przegrzewaniem i jego konsekwencjami. Największe zagrożenie awarią to okres od przyklejenia płyt do wykonania tak zwanej warstwy zbrojonej, czyli podkładu tynkarskiego wzmocnionego siatką. Ze względu na mniejszą przyczepność kleju w początkowym okresie kołkowanie powinniśmy przeprowadzić nie wcześniej niż po trzech dniach od przymocowania płyt. Do tego czasu wysoka temperatura może dokonać spustoszenia.

Białe na szarym

Z problemem nagrzewania się grafitowych płyt zmierzyli się niektórzy producenci styropianu. Aby uczynić ten materiał bardziej odpornym na błędy wykonawcze, postanowili wytwarzać go także w wersji z jasną wierzchnią płaszczyzną płyt. Nie tracąc nic na izolacyjności termicznej, ograniczyli tym samym problem silnej absorbcji ciepła przez ciemną warstwę izolacyjną. Biel zapewnia na przykład cienka warstewka zwykłego styropianu, fabrycznie połączona z grafitową płytą. Innym rozwiązaniem jest powłoka antyrefleksyjna nakładana z jednej strony na płyty na etapie produkcji. Powoduje ona odbijanie promieni słonecznych i znacznie ogranicza nagrzewanie styropianu. Możliwe jest także samodzielne malowanie płyt na biało odpowiednio dobraną farbą, która ma wystarczającą przyczepność do polistyrenu.

Okiem Inwestorów

W poszukiwaniu opinii na temat problemów z izolowaniem ścian styropianem grafitowym odwiedziliśmy Forum Muratora. Przytaczamy wypowiedzi osób, które zdecydowały się na izolację domu takim materiałem i wyrobiły sobie zdanie na temat jego zalet i wad.

Na klej i na piankę

Ja ułożyłem izolację dwuwarstwowo, po 10 cm. Nie kołkowałem styropianu. Już drugi rok trzyma się doskonale. [...] Zastosowałem klej, który miał w aprobacie podane, że nadaje się do styropianu grafitowego. Drugą warstwę mocowałem na pianę poliuretanową do styropianu. Podczas montażu temperatura wynosiła około 20°C, a dochodziła nawet do 28°C. Klej nanosiłem, robiąc ramkę po obwodzie i placki w części środkowej. Podczas testów rozerwanie występowało zawsze w warstwie styropianu. Żeby oderwać płytę od ściany, trzeba ją było dosłownie zeskrobać. [...] Zanim okleiłem cały dom, minął ponad miesiąc i nic się ze styropianem nie stało. (mar1982kaz)

Biały wyjdzie taniej

Na początku czerwca miałem rozpocząć ocieplanie domu i chciałem to zrobić styropianem grafitowym. Mój wykonawca się zbuntował i powiedział, że nie ułoży go o żadnej porze roku, dopóki producenci nie przedstawią dokładnie wszystkich wytycznych montażowych. W karcie produktu jest bowiem tylko mała wzmianka na ten temat. Po tym wszystkim, czego się dowiedziałem, mój zapał do styropianu grafitowego całkowicie się wypalił. Nie będę świadomie pakował w to pieniędzy z nadzieją, że u mnie się uda. Zdecyduję się na zwykły styropian o λ = 0,038 (W/m.K). Instalator policzył mi różnicę w zużyciu gazu, przy zastosowaniu styropianu grafitowego (U dla ściany = 0,14 W/(m².K)) oraz przy izolacji z dobrego, zwykłego styropianu (U dla ściany = 0,165 W/(m².K)).

Wyszło 30 m³ na rok, czyli koszt ogrzewania byłby wyży o niecałe 100 zł. Styropian grafitowy kosztowałby mnie natomiast o prawie 2000 zł więcej, nie mówiąc już o zastosowaniu droższego kleju. Moim zdaniem koszty i ryzyko są tu zbyt duże w stosunku do spodziewanych efektów. (wojtasinski)

Lekko zakrzywione płyty

Ja ociepliłem dom styropianem grafitowym grubości 20 cm i jakoś mi się udało. Słońce nie miało na niego wpływu. Jedyne, co zaobserwowałem, to że praktycznie w każdej paczce była jakaś lekko zakrzywiona płyta. Ale po zakończeniu prac zrobiłem test na kawałku styropianu i naprawdę nie da się go odkleić, mimo że izolacji nie kołkowałem. (klimek1974)

Ocieplanie w upał

Minęły już dwa lata, od kiedy przykleiłem styropian grafitowy. Póki co trzyma się dobrze i to bez kołkowania. Mimo że podczas ocieplania panowały duże upały, nie zauważyłem, żeby się styropian kurczył. (mar1982kaz)

Dlaczego latem?

Może po prostu styropian grafitowy lepiej kłaść wtedy, kiedy temperatura i nasłonecznienie nie zrobią mu krzywdy. I może zamiast na klej, mocować na piankę. Ja planuję prace na październik. Wybrałem grafitowy i póki co nie mam zamiaru stosować innego. (fotohobby)

Wydanie: Murator 5/2019 Tekst Radosław Murat