Ciepło w łazience
Grzejnik drabinkowy zasilany wodą to dzisiaj standardowe wyposażenie większości łazienek. Warto zwrócić uwagę nie tylko na jego parametry użytkowe, ale też urodę.
Grzejniki łazienkowe to nieco inne urządzenia niż typowe grzejniki płytowe. Wprawdzie ich podstawowym zadaniem jest ogrzewanie, jednak dzięki temu, jak są zbudowane, umożliwiają także wygodne suszenie ręczników. Ponieważ w typowej wersji przypominają drabinę, nazywa się je drabinkowymi. Mają od kilku do kilkunastu kolektorów poziomych ukształtowanych tak, że po zamocowaniu do ściany pozostaje kilkunastocentymetrowy odstęp umożliwiający wieszanie ręczników. Niektóre mają walory dekoracyjne: fantazyjny kształt, nietypowy kolor, dodatkowe elementy (relingi, półki, uchwyty). Do projektowania grzejników łazienkowych producenci zapraszają cenionych dizajnerów. Taki grzejnik może wyglądać niezwykle atrakcyjnie. Często też niemało kosztuje.
Budowa grzejnika
Są jak większość grzejników zrobione ze stali lub aluminium. W podstawowej wersji – najbardziej kojarzonej z grzejnikiem łazienkowym – są zbudowane z dwóch kolektorów pionowych, między którymi są umieszczone poziome rurki. Mogą być one zestawione w grupy złożone z kilku elementów. Między rurkami są nieduże odstępy, a między ich grupami – większe. Powstają w ten sposób wygodne przestrzenie do wieszania i płaszczyzny grzejące.
Niektóre grzejniki mają tylko jeden kolektor pionowy ulokowany z boku albo ustawiony centralnie i połączone z nim poziome rurki tworzące drabinkę. Drabinka może być płaska, wygięta łukowo albo tworzyć spłaszczone obręcze. Kolektory mogą mieć kształt kwadratów, prostokątów albo inny, niemal dowolny – regularny lub nie – zwykle nawiązujący do figur geometrycznych lub wzorów roślinnych. Grzejnik łazienkowy może mieć również postać płyty z otworami do powieszenia ręczników. Jeśli grzejnik nie odstaje zbytnio od ściany, można na nim zamocować dodatkowe wieszaki.
Bardzo wygodne są grzejniki ruchome, które można obracać wokół osi pionowej, albo modele z wychylanymi kolektorami pełniącymi funkcję wieszaków.
Odpowiedni kształt i rozmiar
Kształt i wymiary oraz moc grzejnika trzeba dopasować do przestrzeni, w której ma być wykorzystywany. Grzejniki łazienkowe najczęściej są pionowe – dość wąskie i wysokie, ale znajdziemy też konstrukcje o układzie poziomym. Większość modeli jest dostępna w różnych rozmiarach, co umożliwia dopasowanie ich do przestrzeni, którą dysponujemy w łazience. Poczynając od niewielkich konstrukcji o szerokości 50-60 cm i takiej wysokości, a kończąc na grzejnikach mających prawie 2 m w pionie i dochodzących do 1 m w poziomie.
Wykończenie powierzchni
Grzejniki łazienkowe pełnią funkcje dekoracyjne, więc muszą być ładne. Ponieważ instaluje się je w pomieszczeniu wilgotnym, w którym okresowo (na przykład podczas kąpieli) zawartość wilgoci w powietrzu zdecydowanie wzrasta, wymagają dobrego zabezpieczenia antykorozyjnego i trwałej powłoki dekoracyjno-ochronnej. Zdecydowana większość grzejników łazienkowych jest lakierowana proszkowo na kolor biały. Ta wersja wykończenia jest najtańsza i najefektywniejsza (grzejniki białe najlepiej przekazują ciepło). W ofercie znajdziemy też (najczęściej na zamówienie) grzejniki malowane na dowolne kolory z palety RAL albo palety producenta. Powłoka lakiernicza może mieć wykończenie błyszczące lub matowe. Niektórzy producenci przed malowaniem stosują podkład kataforetyczny, który poprawia antykorozyjność zabezpieczanego materiału.
Grzejniki ze stali nierdzewnej nie wymagają dodatkowej powłoki, ale są wyraźnie droższe. Mogą mieć wykończenie naturalne błyszczące lub matowe albo szczotkowane. Pięknie wyglądają również grzejniki chromowane.
Podłączenie do instalacji
Grzejniki łazienkowe wpina się w instalację zwykle przez estetyczne podłączenie dolne. Przyłącze musi być wyprowadzone w odpowiednim miejscu. Po zawieszeniu grzejnika staje się niewidoczne. Wystarczą dwa króćce przyłączeniowe, które mogą być umieszczone po bokach grzejnika, centralnie albo oba z jednego boku. Są grzejniki z czterema króćcami, które umożliwiają różne ustawienie grzejnika. Elementy potrzebne do podłączenia grzejnika oraz jego zawieszenia na ścianie są zwykle w komplecie z nim.
Zawór termostatyczny
Grzejnik łazienkowy, tak jak inne grzejniki w instalacji, powinien być wyposażony w zawór termostatyczny. Grzejniki łazienkowe mają małą pojemność, szybko się nagrzewają. Brak regulacji może doprowadzić do przegrzewania łazienki i konieczności jej wietrzenia, czyli wypuszczania ciepła na zewnątrz. Zawór termostatyczny szybko reaguje na zmiany temperatury i pozwala oszczędnie gospodarować energią dostarczaną przez grzejnik.
Przeważająca większość to grzejniki stalowe
fot. VASCOMoc grzejnika
Najlepiej, gdy jest określona w projekcie instalacji. Często jednak decydujemy się na zamontowanie grzejnika łazienkowego przy okazji remontu. Warto się wtedy skonsultować z instalatorem lub sprzedawcą w autoryzowanym salonie. Przyjmuje się, że moc grzejnika do łazienki powinna wynosić od 50 nawet do 130 W na 1 m2 jej powierzchni, zależnie od lokalizacji budynku, jakości jego ocieplenia, usytuowania łazienki, tego, czy jest w niej okno, jak jest ono duże oraz jakie ma parametry cieplne. Nowo budowane domy mają bardzo wysoki standard energetyczny, a stare poddaje się termomodernizacji. W dobrze ocieplonym domu wskaźniki zapotrzebowania na moc grzejnika można śmiało obniżyć. W nowych domach w łazience często układa się ogrzewanie podłogowe, a wtedy również grzejnik łazienkowy może być bardziej dekoracyjny niż funkcjonalny.
Producenci podają standardowo moc grzejników dla parametrów 75/65/20oC (temperatura wody zasilającej grzejniki, wody powracającej do źródła ciepła i temperatura w pomieszczeniu). W nowoczesnych instalacjach niskotemperaturowych z kotłem kondensacyjnym lub pompą ciepła wartości te są niższe (55/45/20oC).
Moc grzejnika łazienkowego można regulować zaworem termostatycznym (każdy grzejnik powinien go mieć).
Gdzie ulokować grzejnik
Jeśli chcemy optymalnie wykorzystać moc grzewczą urządzenia, pamiętajmy o podstawowych zasadach jego instalacji. Grzejnik powinien być zamocowany dość nisko, tak żeby ciepłe powietrze unosiło się do góry i przepływało przez jak największą przestrzeń. Grzejnik zawieszony wysoko pod sufitem nie będzie wykorzystywany w pełni. Warto zwrócić uwagę na usytuowanie kratki wentylacyjnej. Jeśli zawiesimy grzejnik pod nią, ciepłe powietrze będzie zasysane do przewodów wentylacyjnych i w pomieszczeniu będzie zimno.
Gdy w łazience jest okno, najlepiej powiesić grzejnik pod nim lub obok niego. Nie jest wskazane umieszczanie grzejnika w najbardziej wilgotnych strefach łazienki, czyli bezpośrednio nad wanną albo obok umywalki lub prysznica. Wprawdzie grzejniki łazienkowe mają dobre zabezpieczenie antykorozyjne, ale lepiej nie ryzykować. Częste ochlapywanie wodą może się przyczynić do skrócenia trwałości powłoki grzejnika.
Jeśli grzejniki to modele z grzałką elektryczną, powinny mieć wysoki stopień ochrony. Grzałki do grzejników łazienkowych mają zwykle stopień IP44 i wyższy, czyli są tak szczelne, że nie zagrożą im rozbryzgi wody ze wszystkich stron. Jeśli jednak chcielibyśmy taki grzejnik zainstalować w odległości mniejszej niż 60 cm od wanny lub prysznica, stopień ochrony powinien być co najmniej IP55.
Ciepło cały rok
Jedyną wadą grzejników wodnych jest to, że nie można z nich korzystać poza sezonem grzewczym. Tę niedoskonałość można jednak łatwo pokonać przez zainstalowanie w grzejniku grzałki elektrycznej. Takie rozwiązanie pozwoli na podgrzewanie w nim wody, a zatem także delikatne ogrzewanie łazienki i suszenie ręczników przez cały rok. Grzałka ma postać pręta grzewczego, który umieszcza się wewnątrz kolektora grzejnika. Na wyjściu jest zainstalowany zawór z regulatorem termostatycznym umożliwiającym ustawienie żądanej temperatury. Grzałki mogą być wyposażone w sterowniki pozwalające wybrać odpowiedni tryb pracy – ogrzewanie pomieszczenia lub tylko suszenie. Wiele z nich ma programator czasowy, dzięki któremu można zaprogramować automatyczne włączanie i wyłączanie grzałki o określonej porze. Są też grzałki, które dają się podłączyć do bezprzewodowego programatora pokojowego. Standardowo grzałki mają zabezpieczenie przeciwzamarzaniowe, za sprawą którego włączają się automatycznie, kiedy temperatura spada poniżej określonej wielkości, na przykład +8oC.
Grzałka musi być zasilana z instalacji elektrycznej na napięcie 230 V, więc niedaleko od grzejnika powinno być gniazdo elektryczne. Moc grzałki dobiera się do mocy grzejnika. Im większą moc ma grzejnik, tym mocniejszą grzałkę można w nim zainstalować. Moc grzałki powinna być jednak nieco mniejsza od mocy grzejnika, na przykład w grzejnikach o mocy 240-480 W można zainstalować grzałkę o mocy 300 W, a w takich o mocy 720-1200 W – grzałkę 900 W.
Dopuszczalne jest zamontowanie grzałki o większej mocy, pod warunkiem że ma ona podwójne zabezpieczenie przed wzrostem temperatury, na przykład termostat i ogranicznik temperatury do około 80oC.
Dobór mocy grzejnika
Zapotrzebowanie na ciepło powinno być podstawą doboru odpowiedniego modelu. Jeśli poszukujemy grzejnika do nowo budowanego domu, potrzebną do jego dobrania moc cieplną znajdziemy w projekcie instalacji grzewczej, kiedy wymieniamy stary grzejnik bez zmiany innych elementów, moc nowego powinna być taka sama jak starego. Najlepiej jednak, jeśli grzejnik dobierze projektant instalacji.
Sami możemy ustalić moc szacunkowo. Aby grzejnik zapewnił w łazience komfortową temperaturę (według przepisów oznacza to 24oC), jego moc cieplna powinna wynosić 50-100 W (a w starych, źle ocieplonych domach jeszcze więcej) na każdy metr kwadratowy podłogi, zależnie od jakości ocieplenia budynku, jego lokalizacji, usytuowania łazienki itp.
Jeśli na grzejnikach będzie się wieszać ręczniki, ich powierzchnia grzejna zostanie częściowo przysłonięta. Dlatego bezpieczniej będzie zwiększyć wyliczoną moc o mniej więcej 25%.
Odpowiedniego modelu i rozmiaru grzejnika należy szukać w katalogach producentów (są zwykle publikowane na stronach internetowych). Podane tam moce i wymiary grzejników to wartości ustalone doświadczalnie dla określonych parametrów wody grzejnej w instalacji (temperatury zasilania i powrotu) oraz temperatury obliczeniowej w ogrzewanym pomieszczeniu (w łazience to 24oC). Jeżeli nasza instalacja ma inne parametry, trzeba zastosować współczynniki korygujące. Na stronach producentów grzejników są publikowane tabele, współczynniki korygujące oraz kalkulatory doboru grzejników w zależności od wielkości strat ciepła w pomieszczeniu.
Moc grzejnika kupowanego na wymianę nie musi być identyczna, ale powinna być zbliżona do mocy starego grzejnika. Może się zdarzyć, że nie uda nam się znaleźć modelu, który w pełni pokrywałby potrzeby cieplne pomieszczenia. Wtedy należałoby go uzupełnić, na przykład ogrzewaniem podłogowym.
